گنجور

غزل شمارهٔ ۴۹۸۸

دل به دنیا نگذرد خرد دوراندیش
نشود برق سبکسیر مقید به حشیش
ترک دنیای فرومایه سر همتهاست
ورنه شاهان ز چه همت طلبند از درویش ؟
زاهد خشک که در بوته ریش است نهان
خارپشتی است که در هر سر مو دارد نیش
با عمل دامن تقوی زمناهی چیدن
احتراز سگ مسلخ بود از شاشه خویش !
صائب آرامگهش قلعه فولاد بود
هرکه بیرون ننهد پای ز اندازه خویش

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دل به دنیا نگذرد خرد دوراندیش
نشود برق سبکسیر مقید به حشیش
هوش مصنوعی: دل نمی‌تواند به دنیا وابسته باشد، زیرا خردمند واقعی به چیزهای سطحی و زودگذر اهمیت نمی‌دهد. انسانی که تفکر عمیق دارد، نباید به راحتی تحت تأثیر خواسته‌های ناچیز و زودگذر قرار بگیرد.
ترک دنیای فرومایه سر همتهاست
ورنه شاهان ز چه همت طلبند از درویش ؟
هوش مصنوعی: ترک کردن دنیا و تفاخر به آن، از نشانه‌های بلند همتی است. زیرا اگر کسی به بهای قدرت و ثروت به دنبال مقام و موقعیت باشد، در واقع خود را به چیزهای بی‌ارزش وابسته کرده است. این در حالی است که پادشاهان بزرگ، در واقع از درویشان و فقرا، چه توقعی می‌توانند داشته باشند؟
زاهد خشک که در بوته ریش است نهان
خارپشتی است که در هر سر مو دارد نیش
هوش مصنوعی: زاهد خشک و متعصب که خود را در ظاهر مومن نشان می‌دهد، در واقع به مانند خارپشتی است که به ظاهر بی‌خطر به نظر می‌رسد، اما درونش پر از نیش‌های خطرناک است.
با عمل دامن تقوی زمناهی چیدن
احتراز سگ مسلخ بود از شاشه خویش !
هوش مصنوعی: انجام دادن کارهای نیک و رعایت تقوا، مثل این است که آدم خود را از چیزی بی‌اهمیت و ناپسند دور نگه دارد، مانند دوری کردن از چیزی که برای او زشت و غیرقابل قبول است.
صائب آرامگهش قلعه فولاد بود
هرکه بیرون ننهد پای ز اندازه خویش
هوش مصنوعی: صائب محل زندگی او مانند قلعه‌ای محکم و مستحکم است و هر کس که نتواند خود را کنترل کند و از حد و مرز خود فراتر برود، نمی‌تواند از آنجا خارج شود.