گنجور

غزل شمارهٔ ۴۵۱۰

چه گل از خودآن مرده دل چیده باشد
که زخمی به درویش نخندیده باشد
تواند به مجنون کسی کرد کاوش
که پیشانی شیرخاریده باشد
کسی را رسد پا به دامن کشیدن
که صد بار بر خویش گردیده باشد
کند با گهر در میان دست آن کس
که چون رشته بر خویش پیچیده باشد
شود مایه بیغمی تلخکامی
که یک چند چون باده جوشیده باشد
کسی را رسد دعوی پاک چشمی
که چشم خوداز عیب پوشیده باشد
ازین ششدر آن کس بردمهره بیرون
که برمهره گل نچسبیده باشد
درین مزرع آن دانه سرسبز گردد
که در قبضه خاک پوسیده باشد
سرافرازی آن را رسددر گلستان
که چون سرو دامن ز خود چیده باشد
درین ره که پادررکاب است منزل
چه آید ز پایی که خوابیده باشد
محیطی است کز گوهرش نیست لنگر
بزرگی که حرفش نسنجیده باشد
نیاید به یکدیگر آغوش آن کس
که در خانه زین ترا دیده باشد
ز رنگین کلامان شودهمچو صائب
به خون جگر هر که غلطیده باشد

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چه گل از خودآن مرده دل چیده باشد
که زخمی به درویش نخندیده باشد
هوش مصنوعی: چه گلی از آن مرده دل چیده شده است که زخمی به درویش نمی‌خندد.
تواند به مجنون کسی کرد کاوش
که پیشانی شیرخاریده باشد
هوش مصنوعی: کسی که بتواند مجنون را تحت تأثیر قرار دهد، باید ویژگی‌های خاص و منحصر به فردی داشته باشد؛ به‌طوری که بتواند بر دل‌ها تأثیر بگذارد. این ویژگی‌ها ودیعه‌ای خاص است که از یک شخص به شخص دیگر منتقل می‌شود و تنها افراد خاصی از آن بهره‌مند می‌شوند.
کسی را رسد پا به دامن کشیدن
که صد بار بر خویش گردیده باشد
هوش مصنوعی: کسی می‌تواند دیگران را بلند کند که خود بارها بر چالش‌های درونی‌اش غلبه کرده باشد.
کند با گهر در میان دست آن کس
که چون رشته بر خویش پیچیده باشد
هوش مصنوعی: کسی که مانند رشته‌ای به خود پیچیده و گرفتار شده، نمی‌تواند از دست کسی که با گوهری در دست است، کمک بگیرد.
شود مایه بیغمی تلخکامی
که یک چند چون باده جوشیده باشد
هوش مصنوعی: وقتی که مدت کمی شادی و خوشی در زندگی وجود داشته باشد، غم و تلخی جای آن را می‌گیرد.
کسی را رسد دعوی پاک چشمی
که چشم خوداز عیب پوشیده باشد
هوش مصنوعی: کسی می‌تواند ادعای بی‌عیب و نقصی داشته باشد که خود را از عیب‌ها پنهان کرده باشد و در واقع به ضعف‌های خود توجه نکند.
ازین ششدر آن کس بردمهره بیرون
که برمهره گل نچسبیده باشد
هوش مصنوعی: فردی که از زندگی و روزگار خود راضی است، می‌تواند بر مشکلات غلبه کند و پیروز شود. اما کسی که به زیبایی‌های ظاهری و لذات دنیا وابسته است، نمی‌تواند از موانع عبور کند و به هدف‌های بزرگ دست یابد.
درین مزرع آن دانه سرسبز گردد
که در قبضه خاک پوسیده باشد
هوش مصنوعی: در این زمین، تنها دانه‌هایی جوانه می‌زنند که در خاک کهنه و قدیمی قرار داشته باشند.
سرافرازی آن را رسددر گلستان
که چون سرو دامن ز خود چیده باشد
هوش مصنوعی: سرافرازی و شکوه در گلستان به کسی می‌رسد که مانند سرو، زیبایی و شکوه خود را حفظ کرده و از خود غافل نشده باشد.
درین ره که پادررکاب است منزل
چه آید ز پایی که خوابیده باشد
هوش مصنوعی: در این راهی که ما در آن هستیم، وقتی کسی در حال حرکت است، جایی برای توقف و استراحت وجود ندارد. در واقع، کسی که خوابیده باشد، نمی‌تواند به جلو برود و به مقصد برسد.
محیطی است کز گوهرش نیست لنگر
بزرگی که حرفش نسنجیده باشد
هوش مصنوعی: محیطی وجود دارد که در آن هیچ چیز نمی‌تواند به طور مطمئن و بی‌خطا شناخته شود، زیرا حرف‌ها و مسائلی که در آن مطرح می‌شوند، بی‌پایه و اساس هستند.
نیاید به یکدیگر آغوش آن کس
که در خانه زین ترا دیده باشد
هوش مصنوعی: کسی که با یکدیگر رابطه نزدیکی دارد، با کسی که از او عیبی دیده است، نمی‌تواند به راحتی به هم نزدیک شود و آغوش یکدیگر را بپذیرند.
ز رنگین کلامان شودهمچو صائب
به خون جگر هر که غلطیده باشد
هوش مصنوعی: هر کسی که در میان سخنان زیبا و رنگارنگ غرق شود، مانند صائب، به خاطر درد دل و رنج جان به خون جگر خواهد رسید.