غزل شمارهٔ ۴۴۳۴
از سفره قسمت لب نانش لب گورست
دندان حریصی که به صد سال برآید
تا دخل نباشد نتوان خرج نمودن
کز بستگی گوش زبان لال برآید
رخسار تو هر گاه بر آیینه کند پشت
ز آیینه نفس سوخته تمثال برآید
در زیر فلک همت عالی نتوان یافت
در بیضه محال است پر و بال برآید
صائب شود امید من سوخته دل بیش
روزی که خط سبز ازان خال برآید
آن روز ز دل شهپر اقبال برآید
کز دامگه رشته آمال برآید
کامی که برآید ز خسیسان نظر تنگ
آبی است که از چاه به غربال برآید
گردد خنک از شکوه خونین جگر گرم
از عهده تب عقده تبخال برآید
با صد دل بی غم چه کند یک دل غمگین
دیوانه محال است به اطفال برآید
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
از سفره قسمت لب نانش لب گورست
دندان حریصی که به صد سال برآید
هوش مصنوعی: افرادی که خود را به حسرت و حرص میزنند، حتی اگر تمام عمرشان را صرف آرزوهای بیهوده کنند، در نهایت چیزی جز ناکامی و حسرت برایشان باقی نخواهد ماند. آنان که به دنیا و داشتههایش دل میبندند، از بهرهمندی واقعی محروم میشوند.
تا دخل نباشد نتوان خرج نمودن
کز بستگی گوش زبان لال برآید
هوش مصنوعی: تا زمانی که درآمدی وجود نداشته باشد، نمیتوان هزینهای کرد. زیرا از محدودیتها و وابستگیها، زبان به ناتوانی میگراید.
رخسار تو هر گاه بر آیینه کند پشت
ز آیینه نفس سوخته تمثال برآید
هوش مصنوعی: هر زمان که چهرهات در آینه دیده میشود، بهگونهای میدرخشد که حتی آینه هم نمیتواند زیباییات را بهدرستی نشان دهد و در نتیجه، تصویری از عشق و آرزو در آن ظاهر میشود.
در زیر فلک همت عالی نتوان یافت
در بیضه محال است پر و بال برآید
هوش مصنوعی: در این دنیا، نمیتوان به آرزوها و توانمندیهای بزرگ رسید، زیرا پرواز در آسمان نیاز به شرایط مناسب دارد و در جایی که امکان آن فراهم نیست، نمیتوان موفقیتی به دست آورد.
صائب شود امید من سوخته دل بیش
روزی که خط سبز ازان خال برآید
هوش مصنوعی: امید من زمانی که خط سبز از آن خال بیرون بیفتد، به اوج خواهد رسید، زیرا در آن روز، دل شکستهام دوباره شاداب میشود.
آن روز ز دل شهپر اقبال برآید
کز دامگه رشته آمال برآید
هوش مصنوعی: آن روزی که از دل انسان خوشبختی و شانس به او انرژی و امید بدهد، خواهد آمد که در آن روز، آرزوها و رویاها به حقیقت تبدیل خواهند شد.
کامی که برآید ز خسیسان نظر تنگ
آبی است که از چاه به غربال برآید
هوش مصنوعی: کامی که از دیدگاه افراد ناامید و محدود به دست میآید، همانند آبی است که از چاه با یک غربال بیرون میآید؛ به سختی و با زحمت زیاد.
گردد خنک از شکوه خونین جگر گرم
از عهده تب عقده تبخال برآید
هوش مصنوعی: دل پر از درد و رنج در نهایت به آرامش میرسد و میتواند از پیچیدگیهای زندگی عبور کند. این آرامش به خاطر تجربههای سختی که گذرانده به دست میآید.
با صد دل بی غم چه کند یک دل غمگین
دیوانه محال است به اطفال برآید
هوش مصنوعی: کسی که با تمام دلهای شاد و بیغم است، چه میتواند بکند وقتی که یک دل غمگین و دیوانه وجود دارد؟ این غیرممکن است که به راحتی به احساسات کودکانه برگردد.

صائب