گنجور

غزل شمارهٔ ۴۴۰۹

حکم است که کار شب آدینه بسازند
کار خرد از باده دیرینه بسازند
دریا به نظر تنگتر از چشم حباب است
کم ظرف کسانی که به گنجینه بسازند
خوش وقت گروهی که ز اسباب تعلق
چون نافه به یک خرقه پشمینه بسازند
این قوم خودآرا که کنون برسردستند
وقت است نگین خوداز آیینه بسازند
گنجینه دل را که پی گوهر مهرست
حیف است که پراز خزف کینه بسازند
واعظ تو همان در درک الاسفل جهلی
بهرتو اگرمنبر صد زینه بسازند
امسال گلی برسربازار نیامد
مرغان به همان مستی پارینه بسازند
جز صورت قاتل نکندعکس پذیری
از سنگ مزارم اگرآیینه بسازند
صائب دل او صاف شداز ناله گرمم
از سنگ بودرسم که آیینه بسازند

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

حکم است که کار شب آدینه بسازند
کار خرد از باده دیرینه بسازند
هوش مصنوعی: در شب شنبه، باید کارهایی انجام شود و کارهای حکمت و خرد باید با استفاده از تجربه‌های گذشته و آموزه‌های تاریخی شکل بگیرند.
دریا به نظر تنگتر از چشم حباب است
کم ظرف کسانی که به گنجینه بسازند
هوش مصنوعی: دریا در نگاه حباب کوچکتر از آنچه که هست به نظر می‌رسد، چون افرادی که ظرفیت کمتری دارند، نمی‌توانند به درک ارزش واقعی چیزها برسند.
خوش وقت گروهی که ز اسباب تعلق
چون نافه به یک خرقه پشمینه بسازند
هوش مصنوعی: خوش به حال کسانی که با داشتن وسایل و امکانات، مانند کره‌ای که به یک لباس پشمی متصل شده، زندگی ساده و بی‌تعلق را انتخاب می‌کنند.
این قوم خودآرا که کنون برسردستند
وقت است نگین خوداز آیینه بسازند
هوش مصنوعی: این گروه که اکنون در اوج هستند، وقت آن رسیده که ارزش و زیبایی خود را از درون خود به نمایش بگذارند و به خودشناسی برسند.
گنجینه دل را که پی گوهر مهرست
حیف است که پراز خزف کینه بسازند
هوش مصنوعی: دل انسان همانند یک گنجینه است که باید با عشق و محبت پر شود. اما جای تأسف دارد که این دل را با حسادت و کینه پر کنند و مقام والای آن را پایین بیاورند.
واعظ تو همان در درک الاسفل جهلی
بهرتو اگرمنبر صد زینه بسازند
هوش مصنوعی: واعظ تو همان کسی است که در پایین‌ترین مرتبه نادانی قرار دارد، حتی اگر برای او منبری با صد پله بسازند.
امسال گلی برسربازار نیامد
مرغان به همان مستی پارینه بسازند
هوش مصنوعی: امسال گلی در بازار عرضه نشد و پرندگان همچنان در همان حال و هوای سال گذشته به سر می‌برند.
جز صورت قاتل نکندعکس پذیری
از سنگ مزارم اگرآیینه بسازند
هوش مصنوعی: تنها تصویری که از من بر روی سنگ مزار خواهد ماند، تصویر قاتل من است و اگر کسی بخواهد آینه‌ای بسازد، تنها خود این تصویر را می‌تواند نشان دهد.
صائب دل او صاف شداز ناله گرمم
از سنگ بودرسم که آیینه بسازند
هوش مصنوعی: دل او به واسطه ناله‌های گرم من پاک و روشن شد، زیرا از دل سنگی انتظار داشتم که مانند آیینه انعکاس دهد.