گنجور

غزل شمارهٔ ۴۴۰۱

کیفیت می زاهد فرزانه نداند
تا سرنکند در سرپیمانه نداند
زاهد که بود خشک تر از دانه تسبیح
حق نمک گریه مستانه نداند
در کعبه ام ویاصنم آید به زبانم
سرگرم جنون کعبه وبتخانه نداند
عمری است سراسر رو آن کوچه زلف است
چون موی به موحال دلم شانه نداند
با آن که دوصد میکده پرداخته ماست
می خوردن ما را لب پیمانه نداند
آن بلبل مستم که اگر در شکن دام
در بال گره افتدش ار دانه نداند
شوخی که ندارد نگه گرم به عاشق
شمعی است که دل سوزی پروانه نداند
هر کس به سخن خویش نزدیک ندارد
صائب مزه معنی بیگانه نداند

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کیفیت می زاهد فرزانه نداند
تا سرنکند در سرپیمانه نداند
هوش مصنوعی: زاهد دانا کیفیت شراب را نمی‌داند، تا زمانی که خود در آن جام سر نکند و تجربه نکند.
زاهد که بود خشک تر از دانه تسبیح
حق نمک گریه مستانه نداند
هوش مصنوعی: زاهدی که از دانه تسبیح هم خشک‌تر است، نمی‌داند که نمک گریه عاشقانه چیست.
در کعبه ام ویاصنم آید به زبانم
سرگرم جنون کعبه وبتخانه نداند
هوش مصنوعی: در کعبه هستم و یا بتی که در دل دارم، نمی‌دانند که من چقدر در حال شوق و جنون هستم.
عمری است سراسر رو آن کوچه زلف است
چون موی به موحال دلم شانه نداند
هوش مصنوعی: سال‌هاست که در مسیر آن کوچه مشغولم، کوچه‌ای که به زیبایی موهای زلفی است. اما دل من نمی‌داند چگونه باید شانه‌اش کرد.
با آن که دوصد میکده پرداخته ماست
می خوردن ما را لب پیمانه نداند
هوش مصنوعی: با وجود اینکه ما در دوصد میکده سرگشته‌ایم و به خوش‌گذرانی پرداخته‌ایم، اما هنوز کسی نمی‌داند که ما چه حسی داریم و در دل‌مان چه می‌گذرد.
آن بلبل مستم که اگر در شکن دام
در بال گره افتدش ار دانه نداند
هوش مصنوعی: این بیت به عشق و شوق و حالتی می‌پردازد که انسان به دلیل احساسات قوی و عشق، ممکن است در موقعیت‌های دشوار یا تنگنا قرار گیرد. بلبل به عنوان نماد عشق و زیبایی نشان می‌دهد که حتی در سختی‌ها و محدودیت‌ها نیز، ارزش و اهمیت عشق و علاقه کم نمی‌شود و بلبل به دنبال دانه‌ای برای زنده ماندن است، اما در عین حال در دام عشق گرفتار شده است. این بیانگر تردید و دوگانگی در زندگی عاشقانه است.
شوخی که ندارد نگه گرم به عاشق
شمعی است که دل سوزی پروانه نداند
هوش مصنوعی: عاشق به مانند شمعی است که گرما و نور دارد، ولی پروانه‌ای که به او نزدیک می‌شود، از احساس‌های واقعی او بی‌خبر است. این رابطه نشان می‌دهد که گاهی احساسات و عشق به طور کامل درک نمی‌شوند و ممکن است دیگران نتوانند عمق آن را بفهمند.
هر کس به سخن خویش نزدیک ندارد
صائب مزه معنی بیگانه نداند
هوش مصنوعی: هر کسی که با کلام خودش ارتباطی ندارد، صائب، طعم معناهای دیگر را نیز نخواهد فهمید.