گنجور

غزل شمارهٔ ۴۳۵۵

از تلخی می ساغر ما باک ندارد
این حوصله را هیچ کف خاک ندارد
گردن مکش از تیغ که این خانه تاریک
راهی به جز از روزن فتراک ندارد
تلخی بنه از سر که ندارد خطر از تیغ
آن قبه خشخاش که تریاک ندارد
در قلزم هستی نشود مخزن گوهر
هر کس دهن خود چو صدف پاک ندارد
از دل گره غم نگشاید می گلرنگ
از گریه گشایش گره تاک ندارد
دایم ز دل خویش بود رزق حریصان
قارون به کف از گنج به جز خاک ندارد
هم محمل لیلی نشود ناله زارش
هر کس چو جرس سینه صد چاک ندارد
در کام نهنگ ودهن شیر گریزد
صائب سر این مردم بیباک ندارد

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از تلخی می ساغر ما باک ندارد
این حوصله را هیچ کف خاک ندارد
هوش مصنوعی: این بیان به این معناست که ما از تلخی‌ها و سختی‌های زندگی هراسی نداریم. در واقع، این روحیه ماست که از هر دشواری و ناکامی نمی‌ترسد و دلیرانه به جلو می‌رویم، چرا که این حوصله و شجاعت را داریم که به افتخارات و لذت‌ها فکر کنیم و بر سختی‌ها غلبه کنیم.
گردن مکش از تیغ که این خانه تاریک
راهی به جز از روزن فتراک ندارد
هوش مصنوعی: به هیچ وجه از تیغ و خطر دوری نکن، زیرا این مکان تاریک هیچ راهی برای ورود به روشنایی ندارد جز از طریق شکاف کوچکی که در آن وجود دارد.
تلخی بنه از سر که ندارد خطر از تیغ
آن قبه خشخاش که تریاک ندارد
هوش مصنوعی: بگذار تلخی را کنار بگذاریم، زیرا این تلخی هیچ خطری ندارد، مانند تیغی که از قبه خشخاش می‌آید، اما اگر تریاک نداشته باشد.
در قلزم هستی نشود مخزن گوهر
هر کس دهن خود چو صدف پاک ندارد
هوش مصنوعی: در دریاچه وجود، هیچ کس نمی‌تواند جواهر را در خور خود نگه دارد، مگر اینکه دهن او مثل صدف، پاک و خالی باشد.
از دل گره غم نگشاید می گلرنگ
از گریه گشایش گره تاک ندارد
هوش مصنوعی: غم و اندوه از دل پاک نمی‌شود و تنها با اشک‌های بی‌فایده نمی‌توان به خوشحالی و آرامش رسید.
دایم ز دل خویش بود رزق حریصان
قارون به کف از گنج به جز خاک ندارد
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که کسانی که زیاد طلب می‌کنند و حریص هستند، فقط اندوخته‌ای بی‌ارزش مانند خاک خواهند داشت. در حالی که لازم است به محتوای درون دل و وجود خود توجه کنند، زیرا این واقعیات و احساسات هستند که ارزشمندند و نه مال و ثروت مادی.
هم محمل لیلی نشود ناله زارش
هر کس چو جرس سینه صد چاک ندارد
هوش مصنوعی: هر کسی نمی‌تواند مانند جرس که سینه‌اش را شکافته و ناله‌ای زیبا به گوش می‌رساند، صدا و احساسی عمیق از خودش به‌وجود آورد. تنها کسی که عمق درد و عشق را درک کند، می‌تواند این مار را به خوبی اظهار کند.
در کام نهنگ ودهن شیر گریزد
صائب سر این مردم بیباک ندارد
هوش مصنوعی: در دل دریای عمیق و خطرناک نهنگ و در دهن شیر، انسان‌های بیدرنگ و بی‌باک نمی‌توانند بمانند. این مردم شجاعت و دل‌ویی لازم برای مواجهه با چالش‌ها را ندارند.