صائبغزل شمارهٔ ۴۲۸۰
در شوره زار دانه اگر سبز می شود
از چرخ بخت اهل هنر سبز می شود
روزی که برف سرخ ببارد ز آسمان
بخت سیاه اهل هنر سبز می شود
گر از بهار سبز شود تخم سوخته
دل هم به سعی دیده ترسبز می شود
نشو ونما ز زخم زبان است عشق را
اینجا نهال از آب تبر سبز می شود
از بخت تیرگی عرق سعی می برد
مژگان اگر ز دیده تر سبز می شود
گر آب چشم دام کند سبز دانه را
تخم امید اهل نظر سبز می شود
از دل درین جهان طمع خرمی مدار
کاین دانه در زمین نظر سبز می شود
دلهای آرمیده ز زنگار ایمن است
کی از ستادن آب گهر سبز می شود
در سنگدل اثر نکند شعر آبدار
از ابر اگر چه کوه وکمر سبز می شود
تخم امید، سبز درین روزگار خشک
گر می شود به خون جگر سبز می شود
آلوده ام چنان که اگر خار خشک مغز
چسبد مرا به دامن تر، سبز می شود
خط دیر می دمد ز لب او، چنین بود
هر سبزه ای کز آب گهر سبز می شود
پیران هم از خضاب برومند می شود
برگ خزان رسیده اگر سبز می شود
شیرین نشد ز بخت سیه عیش تلخ من
در خاک هند اگر چه شکر سبز می شود
کی خون خوردزسبزی اگرسفره اش تهی است
آن را که نان ز دیده تر سبز می شود
دل چو سیاه گشت بشو از امید دست
تا ریشه خشک نیست شجر سبز می شود
این است اگر تغافل بیجای جوهری
از ایستادن آب گهرسبز می شود
صائب ز اشک تلخ، پر وبال طوطیان
از اشتیاق تنگ شکر سبز می شود
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
در شوره زار دانه اگر سبز می شود
از چرخ بخت اهل هنر سبز می شود
هوش مصنوعی: اگر در زمین نامساعد و سخت، دانه‌ای سبز شود، نشان‌دهنده این است که سرنوشت هنرمندان نیز می‌تواند به خوبی جلو برود.
روزی که برف سرخ ببارد ز آسمان
بخت سیاه اهل هنر سبز می شود
هوش مصنوعی: روزی که برف سرخ از آسمان ببارد، بخت بد هنرمندان دگرگون می‌شود و به رنگ سبز در می‌آید.
گر از بهار سبز شود تخم سوخته
دل هم به سعی دیده ترسبز می شود
هوش مصنوعی: اگر دل سوخته‌ای باشد، باز هم با تلاش و امید می‌تواند به مانند بهار سبز و شاداب شود.
نشو ونما ز زخم زبان است عشق را
اینجا نهال از آب تبر سبز می شود
هوش مصنوعی: عشق در اینجا به دلیل زخم زبان‌ها و سرزنش‌ها رشد می‌کند، همان‌طور که درختان با آب تبر سبز و سرزنده می‌شوند.
از بخت تیرگی عرق سعی می برد
مژگان اگر ز دیده تر سبز می شود
هوش مصنوعی: به دلیل بدشانسی و سختی‌های زندگی، تلاش و زحمات فرد روز به روز بیشتر می‌شود و در عین حال، اگر اشک‌ها از چشمانش بریزد، این احساسات او را سرسبز و زنده‌تر می‌کند.
گر آب چشم دام کند سبز دانه را
تخم امید اهل نظر سبز می شود
هوش مصنوعی: اگر چشم‌ها به خاطر دام و فریب خوردن، اشک بریزند، همچنان که دانه‌های سبز امید در دل اهل فکر و بصیرت زنده و جوانه می‌زند.
از دل درین جهان طمع خرمی مدار
کاین دانه در زمین نظر سبز می شود
هوش مصنوعی: در این جهان، به خوشحالی و خوشبختی امید نداشته باش، زیرا این دانه‌ای که در خاک است، در نهایت به سرسبزی و شکوفایی خواهد رسید.
دلهای آرمیده ز زنگار ایمن است
کی از ستادن آب گهر سبز می شود
هوش مصنوعی: دلهای آرام و بی‌خبر از آلودگی در امان هستند، زیرا در کنار آب، درختان سبز می‌شوند و جان تازه‌ای می‌گیرند.
در سنگدل اثر نکند شعر آبدار
از ابر اگر چه کوه وکمر سبز می شود
هوش مصنوعی: شعر زیبا و پرمعنا نمی‌تواند بر دل سنگی تأثیری داشته باشد، حتی اگر طبیعت به زیبایی در bloom بیفتد و کوه‌ها و تپه‌ها سرسبز شوند.
تخم امید، سبز درین روزگار خشک
گر می شود به خون جگر سبز می شود
هوش مصنوعی: در این زمانه سخت و بی‌رحم، اگر امیدی وجود داشته باشد، تنها با تلاش و فداکاری می‌توان آن را زنده نگه داشت و شکوفا کرد.
آلوده ام چنان که اگر خار خشک مغز
چسبد مرا به دامن تر، سبز می شود
هوش مصنوعی: من به گونه‌ای آلوده‌ام که اگر خار خشک با مغز من تماس بگیرد و به دامن تر بچسبد، سبز می‌شود.
خط دیر می دمد ز لب او، چنین بود
هر سبزه ای کز آب گهر سبز می شود
هوش مصنوعی: نور دلپذیری که از لب او می‌تابد، شبیه به سبزه‌هایی است که از آب گوارا و زلال جوانه می‌زنند.
پیران هم از خضاب برومند می شود
برگ خزان رسیده اگر سبز می شود
هوش مصنوعی: افراد سالخورده نیز با رنگ کردن موهایشان به جوانی و شادابی می‌رسند، مشابه اینکه در پاییز، درختان ممکن است دوباره سبز شوند.
شیرین نشد ز بخت سیه عیش تلخ من
در خاک هند اگر چه شکر سبز می شود
هوش مصنوعی: زندگی من به خاطر بخت بدی که دارم، تلخ و ناگوار شده و هرچند در جایی مثل هند شکر سبز و شیرین به دست می‌آید، اما خوشی و لذت را برای من به ارمغان نمی‌آورد.
کی خون خوردزسبزی اگرسفره اش تهی است
آن را که نان ز دیده تر سبز می شود
هوش مصنوعی: اگر سفره‌ای خالی باشد، چگونه می‌تواند سبزی بخورد؟ آنکه نان را با چشمانش می‌بیند، همواره می‌تواند به زندگی‌اش رنگ و طراوت ببخشد.
دل چو سیاه گشت بشو از امید دست
تا ریشه خشک نیست شجر سبز می شود
هوش مصنوعی: وقتی دل انسان تیره و سیاه می‌شود، باید از امید دست بکشد. اما همچنان که ریشه درختان خشک نمی‌شود، امکان دارد دوباره سبز شوند.
این است اگر تغافل بیجای جوهری
از ایستادن آب گهرسبز می شود
هوش مصنوعی: اگر بی‌ملاحظه‌گی‌های بی‌جا از معانی عمیق و ارزشمند غفلت کنیم، ممکن است نتیجه‌ای کاملاً سطحی و بی‌ارزش به دست آوریم.
صائب ز اشک تلخ، پر وبال طوطیان
از اشتیاق تنگ شکر سبز می شود
هوش مصنوعی: از غم و اندوهی که دارم، به اندازه‌ای اشک می‌ریزم که مانند پر و بال طوطیان، از شدت عشق و اشتیاق به شیرینی زندگی سبز می‌شود.
حاشیه ها
1399/04/26 20:06
بی توجه
خیلی عجیب است؛ واقعا عجیب است که تابحال برای این شعر مهم و ناب هیچ حاشیه ای درج نشده است. قابل باور نیست!
عدم وجود حاشیه برای این شعر، خود تصدیقی به بخت سیاه اهل هنر است.
افسوس...
1399/05/10 16:08
مهرداد
سلام فکر میکنم این مصرع اینطور درست تر باشه :
دل چون سیاه گشت ، بشوی از امید دست