گنجور

غزل شمارهٔ ۴۲۶۵

از آه دل سرآمد ارباب غم شود
میدان از آن کس است که صاحب علم شود
هر سر سزای افسر بخت سیاه نیست
این تاج از سری است که شق چون قلم شود
این جسم چون سفال که سنگ است ازو دریغ
گر پروری به خون جگر، جام جم شود
در گوش چرخ حلقه مردانگی شود
از بار درد قامت هر کس که خم شود
آشفتگی به هر که رسد جای غیرت است
داغم ز خامه ای که پریشان رقم شود
در موج خیز حادثه دیوانه ترا
هر سنگ لنگری است که ثابت قدم شود
زنهار در کشاکش دوران صبور باش
کز شکوه تو تیغ حوادث دو دم شود
دریا به سوز سینه عاشق چه می کند
از شبنمی چه آتش خورشید کم شود
ساید کلاه گوشه قدرش به آسمان
چون ابر هر که آب ز شرم کرم شود
فریاد عندلیب چه بیدادها کند
بر خاطری که سایه گل کوه غم شود
چندین هزار درد طلب غنچه گشته اند
تا زین میان دل که سزاوار غم شود
صائب روا مدار که بیت الحرام دل
از فکر های بیهده بیت الصنم شود

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از آه دل سرآمد ارباب غم شود
میدان از آن کس است که صاحب علم شود
هوش مصنوعی: آنگاه که دل به شدت ناله کند، فضای غم و اندوه در اختیار کسی قرار می‌گیرد که دارای دانش و آگاهی است.
هر سر سزای افسر بخت سیاه نیست
این تاج از سری است که شق چون قلم شود
هوش مصنوعی: هر کسی شایسته‌ی خوشبختی و مقام بالایی نیست؛ این تاج متعلق به کسی است که باید به اندازه‌ای از هنر و نیکویی برخوردار باشد که مانند قلم، راست و درست باشد.
این جسم چون سفال که سنگ است ازو دریغ
گر پروری به خون جگر، جام جم شود
هوش مصنوعی: این بدن مانند سفالی است که از سنگ ساخته شده و اگرچه برای آن تلاش کنی و جانت را برای پرورش آن بگذاری، هرگز تبدیل به جام جمشید نخواهد شد.
در گوش چرخ حلقه مردانگی شود
از بار درد قامت هر کس که خم شود
هوش مصنوعی: هر کسی که در برابر سختی‌ها و مشکلات زندگی خم شود، به نوعی نشانه‌ای از شکست اوست و این سنگینی بار درد، مردانگی و اراده‌اش را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
آشفتگی به هر که رسد جای غیرت است
داغم ز خامه ای که پریشان رقم شود
هوش مصنوعی: اگر کسی دچار آشفتگی و ناامنی شود، نشان از آن دارد که باید غیرت و غیرت‌مداری را در نهاد خود حس کند. من از قلمی که بی‌نظم و بدون دقت می‌نویسد، احساس درد و ناراحتی می‌کنم.
در موج خیز حادثه دیوانه ترا
هر سنگ لنگری است که ثابت قدم شود
هوش مصنوعی: در جریان پرخطر زندگی، هر چالشی که به وجود می‌آید، می‌تواند به مثابه یک سنگ قرار دهد که به تو کمک می‌کند تا ثابت و پایدار بمانی.
زنهار در کشاکش دوران صبور باش
کز شکوه تو تیغ حوادث دو دم شود
هوش مصنوعی: مواظب باش در سختی‌های زندگی آرامش خود را حفظ کنی، چون که ناامیدی و شکایت می‌تواند مشکلات را بیشتر کند.
دریا به سوز سینه عاشق چه می کند
از شبنمی چه آتش خورشید کم شود
هوش مصنوعی: دریا با درد عشقی که در دل عاشق وجود دارد چه کند؟ آیا آتش خورشید می‌تواند از شبنمی بکاهد؟
ساید کلاه گوشه قدرش به آسمان
چون ابر هر که آب ز شرم کرم شود
هوش مصنوعی: وقتی که به بزرگی و ارزش یک شخص پی می‌بریم، مانند ابرهای آسمان به خود می‌بالیم، چرا که در صورت آبروداری و نیکوکاری، انسان به خود احساس شرم می‌کند.
فریاد عندلیب چه بیدادها کند
بر خاطری که سایه گل کوه غم شود
هوش مصنوعی: پرنده خوش‌صدا چه غم‌انگیز فریاد می‌زند، وقتی که یاد دل‌تنگی و سایه سنگین غم بر او حاکم می‌شود.
چندین هزار درد طلب غنچه گشته اند
تا زین میان دل که سزاوار غم شود
هوش مصنوعی: هزاران درد و رنج برای به دست آوردن عشق شداشته‌اند تا این دل، که شایسته‌ی اندوه است، به غم دچار شود.
صائب روا مدار که بیت الحرام دل
از فکر های بیهده بیت الصنم شود
هوش مصنوعی: صائب، نباید اجازه دهی که دل از تفکرات بی‌فایده و بی‌اساس دور شود، حتی اگر در مکانی مقدس مانند کعبه باشی. اینجا تأکید بر اهمیت تمرکز و اندیشه صحیح دارد و توصیه می‌کند که انسان خود را از افکار بی‌ثمر دور نگه دارد.