گنجور

غزل شمارهٔ ۴۲۵۵

طغیان نفس بیش به وقت غنا شود
مار ضعیف بر سر گنج اژدها شود
از بوی پیرهن گذرد آستین فشان
از دست هر که دامن فرصت رها شود
چون تیر راست، گرد هدف می کند طواف
از بار درد قامت هر کس دو تا شود
ساز سیاه، دیدن همکار سینه را
آیینه چون به آب رسد بی صفا شود
از شبنم غریب اقامت مدار چشم
در گلشنی که بوی گل از گل جدا شود
آن غنچه ای که بود بر او تنگ لامکان
در تنگنای چرخ چه مقدار وا شود
صائب گره گشاده نمی گردد از گره
محتاج را چه عقده ز محتاج وا شود

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

طغیان نفس بیش به وقت غنا شود
مار ضعیف بر سر گنج اژدها شود
هوش مصنوعی: زمانی که انسان در حال شادی و خوشحالی باشد، نفس او بیشتر طغیان می‌کند و تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. به علاوه، گاهی اوقات افراد ضعیف به قدرت و ثروت بزرگ دست می‌یابند که می‌تواند موجب ناتوانی و آسیب آن‌ها شود.
از بوی پیرهن گذرد آستین فشان
از دست هر که دامن فرصت رها شود
هوش مصنوعی: هر کس که فرصت را از دست بدهد، بویی که از پیرهن می‌آید را حس نخواهد کرد و آستین او در حالی که به سمت مردم می‌رود، بی‌فایده است.
چون تیر راست، گرد هدف می کند طواف
از بار درد قامت هر کس دو تا شود
هوش مصنوعی: وقتی کسی دچار درد و رنج شود، مانند تیر مستقیمی است که دور هدف می‌چرخد و به هدف نمی‌رسد. در این وضعیت، بار این درد می‌تواند به گونه‌ای باشد که بر قامت او تأثیر بگذارد و او را دوشخصیتی کند.
ساز سیاه، دیدن همکار سینه را
آیینه چون به آب رسد بی صفا شود
هوش مصنوعی: وقتی ساز سیاه به دیدن همکار سینه نزدیک می‌شود، مانند آینه‌ای است که وقتی به آب می‌رسد، بی‌صفا و کدر می‌شود.
از شبنم غریب اقامت مدار چشم
در گلشنی که بوی گل از گل جدا شود
هوش مصنوعی: به خاطر داشته باش که در یک باغ گل، نباید فقط به زیبایی گل‌ها نگاه کنی و از عطر و بوی آن‌ها لذت ببری. زیرا ممکن است عبور از کنار آن‌ها و نزدیک شدن به گل‌ها باعث شود عطر و زیبایی‌شان را از دست بدهند.
آن غنچه ای که بود بر او تنگ لامکان
در تنگنای چرخ چه مقدار وا شود
هوش مصنوعی: غنچه‌ای که در محیط محدود و تنگ زندگی می‌کند، وقتی در برابر محدودیت‌ها و سختی‌های زندگی قرار می‌گیرد، چه اندازه می‌تواند شکوفا شود و به رشد و گشایش برسد؟
صائب گره گشاده نمی گردد از گره
محتاج را چه عقده ز محتاج وا شود
هوش مصنوعی: محتاجی که در گره و مشکل گرفتار است، نمی‌تواند به راحتی از آن گره رهایی یابد. در واقع، آنچه که او را به مشکل کشانده، به سادگی حل نمی‌شود و به نداشته‌هایش وابسته است.