گنجور

غزل شمارهٔ ۴۲۱۵

جمعی که زیر تیغ فنا دست وپا زنند
چون موج پشت دست به آب بقا زنند
دور قدح به مرکز ما می شود تمام
در محفلی که ساغر مرد آزما زنند
هر قطره ایش پرده خواب دگر شود
بر روی بخت خفته گر آب بقا زنند
قرصی اگر به سفره روشندلان بود
ذرات را ز پرتو همت صلا زنند
سنگ ملامتی که به روشندلان رسد
گیرند از هوا در صلح وصفا زنند
جمعی که روی تلخ کنند از قضای حق
غافل که زهر بر دم تیغ قضا زنند
داریم نامه ای ز دل خود سیاهتر
مهر قبول بر ورق ما کجا زنند
صائب به شیشه خانه دل سنگ می زنند
آنان که حرف سخت به روی گدا زنند

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جمعی که زیر تیغ فنا دست وپا زنند
چون موج پشت دست به آب بقا زنند
هوش مصنوعی: گروهی که در برابر فنا و زوال تلاش می‌کنند، مانند موج‌هایی که به سطح آب می‌زنند، می‌کوشند تا به زندگی و بقا دست یابند.
دور قدح به مرکز ما می شود تمام
در محفلی که ساغر مرد آزما زنند
هوش مصنوعی: در جمعی که مردان دلیر و آزمایش‌گر حضور دارند، دور جام به مرکز توجه ما می‌رسد.
هر قطره ایش پرده خواب دگر شود
بر روی بخت خفته گر آب بقا زنند
هوش مصنوعی: هر قطره ای از این آب می‌تواند پرده‌ای از خواب را کنار بزند و بر سرنوشت نامشخص و خفته تاثیر بگذارد، اگر این آب حیات‌بخش باشد.
قرصی اگر به سفره روشندلان بود
ذرات را ز پرتو همت صلا زنند
هوش مصنوعی: اگر لقمه‌ای بر سفره‌ی انسان‌های روشن‌دل باشد، ذرات آن از تابش همت و اراده‌ی آن‌ها به صدا در می‌آیند.
سنگ ملامتی که به روشندلان رسد
گیرند از هوا در صلح وصفا زنند
هوش مصنوعی: اگر انتقاد و سرزنش به افرادی که در روشن‌فکری و نیکی هستند برسد، آن‌ها با گرمی و آرامش به استقبال آن می‌روند و در فضایی دوستانه و صمیمی با آن برخورد می‌کنند.
جمعی که روی تلخ کنند از قضای حق
غافل که زهر بر دم تیغ قضا زنند
هوش مصنوعی: گروهی که از سرنوشت ناخوشایند شکایت می‌کنند، غافل از این هستند که تقدیر الهی مانند شمشیری تیز و زهرآگین عمل می‌کند.
داریم نامه ای ز دل خود سیاهتر
مهر قبول بر ورق ما کجا زنند
هوش مصنوعی: ما نامه‌ای از دل خود داریم که از هر سیاهی تیره‌تر است. چه کسی آن را به تأیید بر روی کاغذ ما خواهد زد؟
صائب به شیشه خانه دل سنگ می زنند
آنان که حرف سخت به روی گدا زنند
هوش مصنوعی: کسانی که سخنان سخت و تند به بی‌پناهان می‌زنند، به همان اندازه بی‌رحمانه دل‌های دیگران را با سنگ می‌شکنند.