غزل شمارهٔ ۴۲۰۱
با طفل آنچه جنبش گهواره میکند
بیطاقتی به این دل آواره میکند
ای عشق غافلی که جدا از حضور تو
آسودگی چه با من بیچاره میکند
از زخم خار نیست غمی تازه روی را
گل نوشخند با دل صد پاره میکند
دل ساده کن ز نقش که نظاره کتاب
خاک سیه به کاسه نظاره میکند
آرام زیر چرخ مجو کاین طمع ترا
از شهربند عافیت آواره میکند
دندانه گشت و در دل سخت تو ره نیافت
آهی که رخنه در جگر خاره میکند
سیر شرر به سوخته صائب نکرده است
با مردم آنچه گردش سیّاره میکند
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
با طفل آنچه جنبش گهواره میکند
بیطاقتی به این دل آواره میکند
هوش مصنوعی: این بیت نشان میدهد که حرکات و رفتارهای نوزاد در گهواره، دل آدمی را که دچار بیتابی و دلتنگی است، تحت تأثیر قرار میدهد و باعث میشود احساسات و یادها در او زنده شوند. نوزاد به نوعی نماد innocence و شادابی است که میتواند در دل غمگین و سرگردان، حسرت و longing ایجاد کند.
ای عشق غافلی که جدا از حضور تو
آسودگی چه با من بیچاره میکند
هوش مصنوعی: ای عشق! تو غافل هستی و نمیدانی که جدایی از تو تا چه اندازه مرا رنج میدهد و آرامش را از من میگیرد.
از زخم خار نیست غمی تازه روی را
گل نوشخند با دل صد پاره میکند
هوش مصنوعی: زخمها و دردهای زندگی باعث ناراحتی نمیشوند، بلکه زیبایی و شادی مانند گلی که از دل هزار پاره میروید، میتواند روح را شاد کند.
دل ساده کن ز نقش که نظاره کتاب
خاک سیه به کاسه نظاره میکند
هوش مصنوعی: دل خود را از تصورات و نقشهای مختلف پاک کن، زیرا که نگهداری از روح خاکی و سیاه (نیازهای دنیوی) تنها به چشم یک کاسه نگاه میکند و ارزش واقعی را نمیبیند.
آرام زیر چرخ مجو کاین طمع ترا
از شهربند عافیت آواره میکند
هوش مصنوعی: به آرامی در زندگی نگرش کن، زیرا طمع و آرزوهای بیجا ممکن است تو را از امنیت و آرامش کنونیات دور کند و به بیسرنوشتی برساند.
دندانه گشت و در دل سخت تو ره نیافت
آهی که رخنه در جگر خاره میکند
هوش مصنوعی: دندانه (یا دندان) به سختی و تیز شدن اشاره دارد و در دل تو به معنای درون توست. این عبارت به توصیف احساسی عمیق و دردناک میپردازد که به خاطر یک مشکل یا غم در دل انسان ایجاد میشود. آوایی که از دل برمیخیزد مانند نفسی است که در دل شکاف ایجاد میکند و به تدریج فشار و ناراحتی را بیشتر میکند. در نهایت، این احساس ناامیدی و تلخی به شکلی عمیق در وجود انسان نفوذ میکند.
سیر شرر به سوخته صائب نکرده است
با مردم آنچه گردش سیّاره میکند
هوش مصنوعی: آتش سوزان به افرادی که در آتش سوختهاند، هیچ توجهی ندارد و مانند چرخش سیارات، کارهایش را بیاعتنا به دیگران انجام میدهد.

صائب