گنجور

غزل شمارهٔ ۴۱۴۰

جمعی که ره به چشم و دل سیر برده‌اند
بی‌چشم‌زخم راه به اکسیر برده‌اند
با صبح خوش برآی که غفلت گزیدگان
زهر از عروق دل به همین شیر برده‌اند
پیران کار دیده درین راه پرخطر
با قد چون کمان سبق از تیر برده‌اند
افتند در بهشت به دوزخ اگر روند
جمعی که شرمساری تقصیر برده‌اند
دزدیده‌اند مار به افسون ز مارگیر
آنان که مال خلق به تزویر برده‌اند
مشکل کنند دست به یک کاسه با خسیس
جمعی که دست در دهن شیر برده‌اند
از استخوان سوخته بسیار صادقان
از راه صدق فیض طباشیر برده‌اند
پهلو تهی ز موجه ریگ روان کنند
دیوانگان که زحمت زنجیر برده‌اند
چون روبه‌رو شوند به قاتل جماعتی
کز خون گرم آب ز شمشیر برده‌اند
آنان که در مقام رضا ایستاده‌اند
سر چون هدف به زیر پر تیر برده‌اند
بر صبر خود مناز که رخ‌های لاله‌گون
بسیار رنگ از رخ تصویر برده‌اند
صائب بگیر دامن پیران که اهل درد
فیض مسیح از نفس پیر برده‌اند

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جمعی که ره به چشم و دل سیر برده‌اند
بی‌چشم‌زخم راه به اکسیر برده‌اند
هوش مصنوعی: افرادی که با چشمان و دل‌های پر از تجربه به سفر رفته‌اند و از آسیب‌های حسد و چشم‌زخم در امان مانده‌اند، به درک و دستیابی به حقیقت و معانی عمیق نزدیک شده‌اند.
با صبح خوش برآی که غفلت گزیدگان
زهر از عروق دل به همین شیر برده‌اند
هوش مصنوعی: صبح زیبا و خوشی را آغاز کن، زیرا کسانی که غافل هستند، زهر را به رگ‌های دلشان تزریق کرده‌اند و آن را همراه با شیر می‌نوشند.
پیران کار دیده درین راه پرخطر
با قد چون کمان سبق از تیر برده‌اند
هوش مصنوعی: افراد با تجربه و سالخورده در این مسیر پرمخاطره، با بدن‌هایی منعطف و قوی، از خطرات و مشکلات جلوگیری کرده‌اند.
افتند در بهشت به دوزخ اگر روند
جمعی که شرمساری تقصیر برده‌اند
هوش مصنوعی: اگر افرادی که به خاطر اعمال ناپسند خود شرمنده‌اند، وارد بهشت شوند، به راحتی به دوزخ خواهند رفت.
دزدیده‌اند مار به افسون ز مارگیر
آنان که مال خلق به تزویر برده‌اند
هوش مصنوعی: ناگهان مار را با ترفند و حیله‌ای از چنگ مارگیر دزدیده‌اند؛ همان کسانی که با فریب و نیرنگ، اموال مردم را به طمع می‌برند.
مشکل کنند دست به یک کاسه با خسیس
جمعی که دست در دهن شیر برده‌اند
هوش مصنوعی: مشکل است که با افرادی که خسیس و حسابگر هستند، هم‌نشین و همکار شوی؛ افرادی که همیشه در خطر افتادن در چنگال مشکلات بزرگ هستند و به دنبال منافع خودشان می‌روند.
از استخوان سوخته بسیار صادقان
از راه صدق فیض طباشیر برده‌اند
هوش مصنوعی: از استخوان‌های سوخته، افراد بسیاری با صداقت و راست‌گویی بهره‌های زیادی کسب کرده‌اند.
پهلو تهی ز موجه ریگ روان کنند
دیوانگان که زحمت زنجیر برده‌اند
هوش مصنوعی: دیوانه‌ها، که از زحمت و درد رنج می‌برند، بی‌دلیل و بدون دستاویز در بستر پر امواج و روان خاک، خود را خالی و بی‌چیز نشان می‌دهند.
چون روبه‌رو شوند به قاتل جماعتی
کز خون گرم آب ز شمشیر برده‌اند
هوش مصنوعی: زمانی که گروهی از مردم با قاتلی مواجه می‌شوند که از خون افراد کشته‌شده به نوعی آبروی خود را از شمشیرش به دست آورده است.
آنان که در مقام رضا ایستاده‌اند
سر چون هدف به زیر پر تیر برده‌اند
هوش مصنوعی: افرادی که در حالت رضایت و پذیرش قرار دارند، مانند هدفی که تیر به سمت آن نشانه رفته باشد، سر خود را پایین آورده‌اند.
بر صبر خود مناز که رخ‌های لاله‌گون
بسیار رنگ از رخ تصویر برده‌اند
هوش مصنوعی: به خودت مغرور نشو که صبر و شکیبایی‌ات زیاد است، چرا که زیبایی‌های دیگری مانند گل‌های لاله هم می‌توانند زیبایی را از چهره‌ها بربایند و توجه را جلب کنند.
صائب بگیر دامن پیران که اهل درد
فیض مسیح از نفس پیر برده‌اند
هوش مصنوعی: از بزرگ‌ترها کمک بگیر، زیرا افرادی که در کشمکش‌ها و سختی‌ها تجربه‌ دارند، از نفس و وجود آن‌ها، بهره‌ای از فیض و رحمت الهی را به دست آورده‌اند.