گنجور

غزل شمارهٔ ۴۱۱۴

چون غنچه هر که سربه گریبان نمی کشد
از باغ برگ عیش به دامان نمی کشد
دلتنگ منت لب خندان می کشد
ناز نسیم، غنچه پیکان نمی کشد
دلهای ساده صیقل آیینه همند
دیوانه پا ز حلقه طفلان نمی کشد
سنجیدگان سبک به نظرها نمی شود
سنگ تمام خجلت میزان نمی کشد
روز حساب عید بود خود حساب را
بی جرم زرد رویی دیوان نمی کشد
مژگاه حریف گریه بی اختیار نیست
دامان سیل خار مغیلان نمی کشد
لب پیش هر خسی نگشایند قانعان
از مور حرف غیر سلیمان نمی کشد
از عالم وجود سبکبار می رود
آزاده ای که منت احسان نمی کشد
چون ماه مصر هر که بود پاک دامنش
شرمندگی ز روی عزیزان نمی کشد
در دیده ای که سرمه حیرت کشید عشق
آشفتگی ز خواب پریشان نمی کشد
تا هست از خودی اثری در بساط او
صائب قدم ز حلقه مستان نمی کشد

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چون غنچه هر که سربه گریبان نمی کشد
از باغ برگ عیش به دامان نمی کشد
هوش مصنوعی: هر کسی که از مشکلات و چالش‌ها فرار کند و با سر در گریبان باشد، نمی‌تواند از شادی‌ها و لذت‌های زندگی بهره‌مند شود. مثل غنچه‌ای که اگر رویش را به سمت آفتاب نگرداند، نمی‌تواند از زیبایی و نعمت باغ استفاده کند.
دلتنگ منت لب خندان می کشد
ناز نسیم، غنچه پیکان نمی کشد
هوش مصنوعی: دل تنگ است و منتظر لبخند معشوق است، اما نسیم به آرامی و با ناز حرکت می‌کند و غنچه‌ایی که نشانه‌ی محبت و شوق است، نمی‌تواند این احساس را به خوبی منتقل کند.
دلهای ساده صیقل آیینه همند
دیوانه پا ز حلقه طفلان نمی کشد
هوش مصنوعی: دل‌های ساده مانند آیینه‌ای هستند که درخشش و روشنی را نشان می‌دهند. دیوانه، از حلقه‌ای که کودکان تشکیل داده‌اند، پا نمی‌کشد و جدا نمی‌شود.
سنجیدگان سبک به نظرها نمی شود
سنگ تمام خجلت میزان نمی کشد
هوش مصنوعی: تجربه‌های سنجیده شده به نظرات عمیق‌تری منجر می‌شود و افرادی که با دقت و عقل فکر می‌کنند، هیچ‌گاه از عواطف و احساسات خود خجالت نمی‌کشند. در واقع، آن‌ها ارزش واقعی را درک می‌کنند و به راحتی از خود عیب‌جویی نمی‌کنند.
روز حساب عید بود خود حساب را
بی جرم زرد رویی دیوان نمی کشد
هوش مصنوعی: در روز محاسبه، روز شادی و جشن است، زیرا در آن روز، کسانی که بی‌گناه هستند، مورد مؤاخذه قرار نخواهند گرفت و دیوانگی و بدی‌ها آن‌ها را به حساب نمی‌آورد.
مژگاه حریف گریه بی اختیار نیست
دامان سیل خار مغیلان نمی کشد
هوش مصنوعی: مژگان کسی نمی‌تواند با اشک‌های بی‌اختیار او مقابله کند، زیرا دامان سیل نمی‌تواند خارهای خار مغیلان را به خود بکشاند.
لب پیش هر خسی نگشایند قانعان
از مور حرف غیر سلیمان نمی کشد
هوش مصنوعی: نشان ندهید به افرادی که ارزش شما را درک نمی‌کنند. انسان‌های قانع و راضی مثل مور، از سخنان بی‌اساس دیگران تاثیر نمی‌پذیرند.
از عالم وجود سبکبار می رود
آزاده ای که منت احسان نمی کشد
هوش مصنوعی: آزاده‌ای که به عشق و هدف‌های والا می‌اندیشد، بدون بار مسئولیت‌های سنگین بر دوش، از دنیا می‌رود. او به هیچ‌کس وابسته نیست و برای کسی انتظار تشکر و احسان ندارد.
چون ماه مصر هر که بود پاک دامنش
شرمندگی ز روی عزیزان نمی کشد
هوش مصنوعی: هر کسی مثل ماه مصر باشد و پاکدامن، از روی عزیزان شرمنده نخواهد شد.
در دیده ای که سرمه حیرت کشید عشق
آشفتگی ز خواب پریشان نمی کشد
هوش مصنوعی: در چشمی که سرمه‌ی حیرت را به خود می‌کشد، عشق هرگز از خواب آشفته و پریشان خارج نمی‌شود.
تا هست از خودی اثری در بساط او
صائب قدم ز حلقه مستان نمی کشد
هوش مصنوعی: تا زمانی که اثر و نشانی از خود در زندگی‌اش وجود دارد، صائب از دایره‌ی مستان و عاشقان خارج نمی‌شود.