گنجور

غزل شمارهٔ ۳۸۴۶

زخنده دل به لعب لعل یار مفتون شد
کباب را زنمک شوق آتش افزون شد
شدم به بتکده از کعبه سر برآوردم
مرا کلید در بسته نعل وارون شد
نرفت از دل من خارخار عشق برون
غبار هستی من گردباد هامون شد
ز چوب نرمی من مهربان شدند اغیار
اگر زعشق دد ودام رام مجنون شد
ازان محیط گرامی همین خبر دارم
که همچو موج عنانم ز دست بیرون شد
ز نیش چاشنی جوی شهد می یابد
ز خارخار محبت دلی که پر خون شد
ازان زمان که مرا عشق زیر بال آورد
اگر به جغد فکندم نظر همایون شد
به هرزمین که کنی سایه سرسری مگذر
که از فشردن پا سرو باغ موزون شد
نماند گوهر ناسفته در محیط فلک
ز بس که از دل من آه سوی گردون شد
میار سرزگریبان خم برون صائب
که علم حکمت ازوکشف بر فلاطون شد

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زخنده دل به لعب لعل یار مفتون شد
کباب را زنمک شوق آتش افزون شد
هوش مصنوعی: به خاطر خنده دل، به زیبایی و لعل یار مهرانگیز شدم و شوق آتشین درونم افزایش یافت، مانند کباب که با داغی بیشتر آماده می‌شود.
شدم به بتکده از کعبه سر برآوردم
مرا کلید در بسته نعل وارون شد
هوش مصنوعی: به میخانه رفتم و از کعبه سر برآوردم؛ در بسته‌ام را باز نکردند و وضعیتی معکوس برایم پیش آمد.
نرفت از دل من خارخار عشق برون
غبار هستی من گردباد هامون شد
هوش مصنوعی: عشق از دل من پاک نمی‌شود و در زندگی‌ام، مشکلات و گرد و غبار سرگردانی به وجود آورده است.
ز چوب نرمی من مهربان شدند اغیار
اگر زعشق دد ودام رام مجنون شد
هوش مصنوعی: اگر عشق واقعی به دل راه پیدا کند، حتی کسانی که بیرون از دایره محبت هستند نیز مهربان می‌شوند و از حالت وحشی‌گری خارج می‌شوند.
ازان محیط گرامی همین خبر دارم
که همچو موج عنانم ز دست بیرون شد
هوش مصنوعی: از آن فضای محترم، فقط این را می‌دانم که مانند موج، کنترل خود را از دست داده‌ام و به آزادی هر چه بیشتر پیش می‌روم.
ز نیش چاشنی جوی شهد می یابد
ز خارخار محبت دلی که پر خون شد
هوش مصنوعی: با طعم شیرین عشق، دل جریحه‌دار و پر از درد، به زندگی و لذت‌های آن امیدوار می‌شود.
ازان زمان که مرا عشق زیر بال آورد
اگر به جغد فکندم نظر همایون شد
هوش مصنوعی: از زمانی که عشق مرا تحت حمایت خود قرار داد، حتی اگر به جغدی نگاه کنم، آن نگاه نیز مبارک و خوش‌یمن خواهد شد.
به هرزمین که کنی سایه سرسری مگذر
که از فشردن پا سرو باغ موزون شد
هوش مصنوعی: به هر جایی که می‌روی، بی‌توجهی نکن؛ زیرا هر قدمی که برمی‌داری می‌تواند تأثیر عمیقی بر محیط اطراف داشته باشد و ممکن است به زیبایی و هماهنگی آنجا کمک کند.
نماند گوهر ناسفته در محیط فلک
ز بس که از دل من آه سوی گردون شد
هوش مصنوعی: در آسمان هیچ سنگ قیمتی دست‌نخورده‌ای باقی نمانده است، چرا که به خاطر دل من، آهی به سمت آسمان پرتاب شد.
میار سرزگریبان خم برون صائب
که علم حکمت ازوکشف بر فلاطون شد
هوش مصنوعی: این بیت بیانگر این است که در هنگام بحث و استدلال، نباید سر خود را به سمت پایین خم کرد و از اهمیت موضوع کاست. زیرا علم حکمت و دانش عمیق، حتی بر فیلسوفانی چون ارسطو نیز تأثیرگذار بوده و بر آن‌ها پوشیده نیست.