صائبغزل شمارهٔ ۳۸۳۲
به گرد گریه من ابر درفشان نرسد
به آه حسرت من برق خوش عنان نرسد
مجردان چو مسیح از علایق آزادند
کمند رشته مریم به آسمان نرسد
مرا ز خرمن گردون چه چشمداشت بود؟
که برگ کاه به چشمم ز کهکشان نرسد
به زهد خشک به معراج قرب نتوان رفت
که کس به عالم بالا به نردبان نرسد
ز سطحیان مطلب غور نکته های دقیق
هما به چاشنی مغز استخوان نرسد
گشایش از دم پیران بود جوانان را
به خاکبوس هدف تیر بی کمان نرسد
به خواری وطن از عیش غربتم قانع
که هیچ گل به خس و خار آشیان نرسد
کمند آه ستمدیدگان عنان تاب است
نمی شود به سر چاه، کاروان نرسد
حضور همنفسان مغتنم شمر صائب
که لذتی به ملاقات دوستان نرسد
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
به گرد گریه من ابر درفشان نرسد
به آه حسرت من برق خوش عنان نرسد
هوش مصنوعی: هیچ ابر بارانی به اندازه‌ی اشک‌های من نمی‌تواند ببارد و هیچ شوری از حسرت و اندوه من به زیبایی برق و سرعت خوشبختی نمی‌رسد.
مجردان چو مسیح از علایق آزادند
کمند رشته مریم به آسمان نرسد
هوش مصنوعی: تنها و آزادگان مانند مسیح از وابستگی‌ها رها هستند، اما بندهای وابستگی به دنیا نمی‌توانند به بلندای آسمان برسند.
مرا ز خرمن گردون چه چشمداشت بود؟
که برگ کاه به چشمم ز کهکشان نرسد
هوش مصنوعی: من چه انتظاری از آسمان دارم؟ که ذره‌ای از کاه به چشمم نمی‌رسد، در حالی که ستاره‌ها در دوردست‌ها هستند.
به زهد خشک به معراج قرب نتوان رفت
که کس به عالم بالا به نردبان نرسد
هوش مصنوعی: برای رسیدن به مراحل بالای معنوی و قرب به خداوند، تنها با زهد و خودداری خشک نمی‌توان به موفقیت رسید، چرا که هیچ کس با نردبان به عوالم عالی نمی‌رسد.
ز سطحیان مطلب غور نکته های دقیق
هما به چاشنی مغز استخوان نرسد
هوش مصنوعی: باید توجه کرد که برای درک موضوعات عمیق و پیچیده، تنها اطلاعات سطحی کافی نیست و برای رسیدن به درک واقعی، نیاز به تامّل و تأمل بیشتری داریم. این نکات عمیق به سادگی به مغز و درک ما منتقل نمی‌شوند و نیاز به کاوش و پردازش بیشتری دارند.
گشایش از دم پیران بود جوانان را
به خاکبوس هدف تیر بی کمان نرسد
هوش مصنوعی: پیران و بزرگترها می‌توانند در زندگی به جوانان کمک کنند و راه را برای آنها هموار کنند، در غیر این صورت، جوانان بدون راهنمایی به هدف خود نخواهند رسید.
به خواری وطن از عیش غربتم قانع
که هیچ گل به خس و خار آشیان نرسد
هوش مصنوعی: به خاطر فقر و نابرابری‌های وطنم، از زندگی راحت و خوشی‌ام در غربت راضی هستم، زیرا هیچ گلی به خار و خس آشیانه‌اش نمی‌رسد.
کمند آه ستمدیدگان عنان تاب است
نمی شود به سر چاه، کاروان نرسد
هوش مصنوعی: دل‌های آسیب‌دیده و ستمدیده چون کمند، به بند کشیده شده‌اند و نمی‌توانند خود را از چنگال سختی‌ها رها کنند. بنابراین، به مکان‌هایی که در انتظار خیر و نیکی هستند، نمی‌توانند دست یابند.
حضور همنفسان مغتنم شمر صائب
که لذتی به ملاقات دوستان نرسد
هوش مصنوعی: حضور دوستان و همنفسان را ارزشمند بدان، زیرا لذتی به اندازه دیدار با آنها نیست.
حاشیه ها
1403/09/22 13:11
شمس الدین کشاورزی
به‌به چه غزل سنگین و پرمحتوایی.
حضور همنفسان مغتنم شمر صائب / که لذتی به ملاقات دوستان نرسد
سعدی هم این بیت را این جوری بیان می‌کند.
شب است و شاهد و شمع و شراب و شیرینی/غنیمت است چنین شب که دوستان بینی