گنجور

غزل شمارهٔ ۳۸۱۱

نگه ز دیدن رخسار یار می سوزد
نسیم صبح درین لاله زار می سوزد
چو شمع سبز درین باغ هرکجا سروی است
ز رشک قامت آن گلعذار می سوزد
شهید لاله رخان را به جای شمع و چراغ
سپند شب همه شب بر مزار می سوزد
مشو به سنگدلی از سرشک من ایمن
که آب در گهر آبدار می سوزد
ستاره سوخته را سازگار نیست وصال
دماغ لاله ز بوی بهار می سوزد
مرا به طالع پروانه رشک می آید
که بی حجاب در آغوش یار می سوزد
هزار بار فزون ماه بدر گشت و هلال
چراغ ماست که بر یک قرار می سوزد
به مغز آبله پایان چه کار خواهد کرد
رهی که دست و عنان سوار می سوزد
به سوز عاریتی تن نمی دهد جوهر
ز آتش جگر خود چنار می سوزد
چه صرفه می برد از پاک طینتان دوزخ؟
ز بوته کی زر کامل عیار می سوزد؟
فسرده ای که در اینجا به داغ عشق نسوخت
در آفتاب قیامت دوبار می سوزد
چراغ دیده بلبل درین چمن صائب
ز رشک شبنم شب زنده دار می سوزد

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نگه ز دیدن رخسار یار می سوزد
نسیم صبح درین لاله زار می سوزد
هوش مصنوعی: نسیم صبحگاهی که در این باغ لاله میان گل‌ها می‌وزد، به خاطر دیدن چهره معشوق می‌سوزد و حیاتی پرشور و شوق را به ارمغان می‌آورد.
چو شمع سبز درین باغ هرکجا سروی است
ز رشک قامت آن گلعذار می سوزد
هوش مصنوعی: در این باغ مانند شمعی سبز، هر جا که درختان بلندی وجود دارد، از غبطه‌ی قامت آن گلی زیبا، آتش می‌گیرد.
شهید لاله رخان را به جای شمع و چراغ
سپند شب همه شب بر مزار می سوزد
هوش مصنوعی: در شب‌های تار، بر مزار شهیدانی که جانشان را تقدیم کرده‌اند، گل‌های لاله به جای شمع و چراغ روشن می‌شوند و می‌درخشند.
مشو به سنگدلی از سرشک من ایمن
که آب در گهر آبدار می سوزد
هوش مصنوعی: به خودت اطمینان نکن که می‌توانی از احساسات من بی‌توجه بگذری، چرا که در عمق دل، عشق و اشتیاقی وجود دارد که می‌تواند باعث آتش سوزی شود.
ستاره سوخته را سازگار نیست وصال
دماغ لاله ز بوی بهار می سوزد
هوش مصنوعی: ستاره‌ای که دچار سوختگی شده، نمی‌تواند با زندگی و وصل دیگران سازگار باشد و همچنین عطر لاله در بهار، زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌سوزاند.
مرا به طالع پروانه رشک می آید
که بی حجاب در آغوش یار می سوزد
هوش مصنوعی: من به سرنوشت پروانه حسادت می ورزم که بدون پوشش و در آغوش معشوق خود می سوزد.
هزار بار فزون ماه بدر گشت و هلال
چراغ ماست که بر یک قرار می سوزد
هوش مصنوعی: هزار بار ماه کامل و زیبا از حال جهانی عبور کرده است، اما چراغ عشق ما با ثبات و در یک وضعیت خاص همچنان می‌سوزد.
به مغز آبله پایان چه کار خواهد کرد
رهی که دست و عنان سوار می سوزد
هوش مصنوعی: آیا کسی که به هدفی می‌رسد، می‌تواند به آسانی از موانع عبور کند؟ وقتی سوار بر اسب می‌سوزد، نشان‌دهنده‌ی تلاش و رنج اوست که می‌تواند او را از مشکلات عبور دهد.
به سوز عاریتی تن نمی دهد جوهر
ز آتش جگر خود چنار می سوزد
هوش مصنوعی: جوهر واقعی و اصیل به سوز و آتش اجاره‌ای تن نمی‌دهد، بلکه از دل خود آنچنان می‌سوزد که مانند چنار آتش می‌گیرد.
چه صرفه می برد از پاک طینتان دوزخ؟
ز بوته کی زر کامل عیار می سوزد؟
هوش مصنوعی: آیا آتش دوزخ می‌تواند به کسانی که از روح و جان پاکی بهره‌مندند، آسیبی وارد کند؟ آیا از درختی که طلا بدست می‌آید، می‌توان برای خاموش کردن آتش استفاده کرد؟
فسرده ای که در اینجا به داغ عشق نسوخت
در آفتاب قیامت دوبار می سوزد
هوش مصنوعی: کسی که در این دنیا به خاطر عشق داغ و آتشین نشده است، در روز قیامت دوباره و به شدت عذاب خواهد دید.
چراغ دیده بلبل درین چمن صائب
ز رشک شبنم شب زنده دار می سوزد
هوش مصنوعی: چشم بلبل در این باغ به خاطر حسادت به شبنم که شب زنده‌دار است، می‌سوزد.