گنجور

غزل شمارهٔ ۳۵۰۵

نغمه عشق به گوش من دیوانه زدند
این چه اکسیر بهارست بر این دانه زدند
کعبه چون جامه غیرت نکند بر تن چاک؟
رقم حسن خداداد به بتخانه زدند
پیشتر زان که کند لاله به خون چشم سیاه
چشم را پنجه خونین به در خانه زدند
دل سودازده از آب و گل عالم نیست
اشک شمع است به خاکستر پروانه زدند
حلقه در گوش سخن باش که از سین سخن
به سر زلف گرهگیر عدم شانه زدند
عوض گنج گهر، نقد دل درویشان
خواب امنی است که در گوشه ویرانه زدند
شهد فردوس کجا، چاشنی وصل کجا؟
راه اطفال به شیرینی افسانه زدند
صفحه ای را که سویداست بر او نقطه سهو
ساده لوحان رقم کعبه و بتخانه زدند
چشم بیدار ازان قوم طلب کن صائب
که سر زلف سخن را دل شب شانه زدند

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نغمه عشق به گوش من دیوانه زدند
این چه اکسیر بهارست بر این دانه زدند
هوش مصنوعی: صدای عشق به گوش من دیوانه‌وار طنین‌انداز شد. این چه جادو و شگفتی بهاری است که به این دانه القا کردند؟
کعبه چون جامه غیرت نکند بر تن چاک؟
رقم حسن خداداد به بتخانه زدند
هوش مصنوعی: وقتی که کعبه از غیرت و حرمتش محافظت نکند و دچار آسیب شود، چطور می‌توان انتظار داشت که زیبایی‌ها و نشانه‌های الهی در معابد کافرانه همچنان باقی بماند؟
پیشتر زان که کند لاله به خون چشم سیاه
چشم را پنجه خونین به در خانه زدند
هوش مصنوعی: قبل از آنکه لاله به خون چشمش دچار شود، چشم سیاه را با دستان خونین به در خانه کوبیدند.
دل سودازده از آب و گل عالم نیست
اشک شمع است به خاکستر پروانه زدند
هوش مصنوعی: دل بیمار و آشفته‌ام از دنیای مادی خداحافظی کرده و به غمی عمیق رسیده است؛ مانند اشک شمعی است که بر خاکستر پروانه‌ای که سوخته، می‌ریزد.
حلقه در گوش سخن باش که از سین سخن
به سر زلف گرهگیر عدم شانه زدند
هوش مصنوعی: به سخن گوش کن و مانند حلقه‌ای در آویزی، چرا که از حرف «سین» شروع کرده و به گیسوی خرمن‌مانند عدم شکل می‌دهد.
عوض گنج گهر، نقد دل درویشان
خواب امنی است که در گوشه ویرانه زدند
هوش مصنوعی: به جای گنج و ثروت با ارزشی که به دست می‌آید، این آرامش خاطر و امنیتی که در گوشه یک ویرانه به دست آمده، برای درویشان بسیار ارزشمندتر است.
شهد فردوس کجا، چاشنی وصل کجا؟
راه اطفال به شیرینی افسانه زدند
هوش مصنوعی: طعمی که در بهشت وجود دارد کجا، و لذتی که در وصال محبوب است کجا؟ بچه‌ها می‌خواهند به شیرینی قصه‌ها دست پیدا کنند.
صفحه ای را که سویداست بر او نقطه سهو
ساده لوحان رقم کعبه و بتخانه زدند
هوش مصنوعی: بر روی صفحه‌ای که سویدا نام دارد، نادانی‌ها و اشتباهات را به مانند نشانه‌هایی بر روی کعبه و بتخانه ثبت کردند.
چشم بیدار ازان قوم طلب کن صائب
که سر زلف سخن را دل شب شانه زدند
هوش مصنوعی: از افراد آن قوم بخواه که با دقت و هوشیاری سراغ بگیرند، زیرا آنها در دل شب مشغول زیبایی و آرایش سخن بودند.