گنجور

غزل شمارهٔ ۳۴۸۵

در لب یار نهان عیش جهان ساخته اند
باغ را در گره غنچه نهان ساخته اند
نیست چون آینه حیرانی ما امروزی
از ازل دیده ما را نگران ساخته اند
نکته هایی که نهان بود در آن نقطه خال
مو بمو زان خط شبرنگ عیان ساخته اند
چه خیال است دم تیغ بتان کند شود؟
کز دل محکم خود سنگ فسان ساخته اند
اینقدر حسن گلوسوز در آن نقطه خال
آفتابی است که در ذره نهان ساخته اند
تا دلت آب نگردد نتوانی دریافت
گوهری را که درین حقه نهان ساخته اند
در کشش نیست کمی قوت بازوی مرا
طاق ابروی ترا سخت کمان ساخته اند
در دل ما نگذشته است، خدا می داند
سخنی چند که ما را ز زبان ساخته اند
چهره زرد، بهار دل غمگین من است
برگ عیش من از اوراق خزان ساخته اند
دو جهان عینک بینایی من گردیده است
تا به روی تو دو چشم نگران ساخته اند
راست کیشان که طلبکار نشانند چو تیر
با کمانخانه ابروی بتان ساخته اند
حاجیانی که طواف حرم کعبه کنند
کاهلانند که با سنگ نشان ساخته اند
زحمت بادیه و خار مغیلان نکشند
بیخودانی که ز دل تخت روان ساخته اند
نیست در چاشنی شیره جان هیچ کمی
اینقدر هست که بسیار روان ساخته اند
خاطر جمع ازان قوم طلب کن صائب
که به شیرازه آن موی میان ساخته اند

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

در لب یار نهان عیش جهان ساخته اند
باغ را در گره غنچه نهان ساخته اند
هوش مصنوعی: در لب معشوق لذتی از زندگی پنهان شده است و در باغ، شادی را در دل غنچه‌ها حس کرده‌اند.
نیست چون آینه حیرانی ما امروزی
از ازل دیده ما را نگران ساخته اند
هوش مصنوعی: آیینه‌ای که ما را دچار حیرت کرده، از زمان‌های قدیم وجود داشته و نگرانی‌های ما را به تصویر کشیده است.
نکته هایی که نهان بود در آن نقطه خال
مو بمو زان خط شبرنگ عیان ساخته اند
هوش مصنوعی: موها در نقطه‌ ای خاص، نکته‌ هایی پنهان دارند که به وضوح از خطوطی برجسته و مشخص نمایان شده‌ اند.
چه خیال است دم تیغ بتان کند شود؟
کز دل محکم خود سنگ فسان ساخته اند
هوش مصنوعی: آیا این تصور وجود دارد که تیغ زیبایی معشوقان می‌تواند دل‌ها را مجروح کند؟ زیرا قلب‌های استوار خود را از سنگ فسانه‌ها ساخته‌اند.
اینقدر حسن گلوسوز در آن نقطه خال
آفتابی است که در ذره نهان ساخته اند
هوش مصنوعی: اینقدر زیبایی و جذابیت در آن نقطه خال آفتابی وجود دارد که حتی در کوچک‌ترین ذرات نیز قابل مشاهده است.
تا دلت آب نگردد نتوانی دریافت
گوهری را که درین حقه نهان ساخته اند
هوش مصنوعی: تا زمانی که دلت پاک و صاف نشود، نمی‌توانی به ارزش واقعی و گرانبهایی که در این موضوع وجود دارد، پی ببری.
در کشش نیست کمی قوت بازوی مرا
طاق ابروی ترا سخت کمان ساخته اند
هوش مصنوعی: قوت و توان من به هیچ وجه نمی‌تواند با زیبایی و جذابیت ابروهای تو که همچون کمانی نرم و قوی است، رقابت کند.
در دل ما نگذشته است، خدا می داند
سخنی چند که ما را ز زبان ساخته اند
هوش مصنوعی: در دل ما هیچ چیزی وجود ندارد، فقط خدا می‌داند چقدر حرف‌هایی که از زبان ما بیرون آمده است، ساخته و پرداخت شده‌اند.
چهره زرد، بهار دل غمگین من است
برگ عیش من از اوراق خزان ساخته اند
هوش مصنوعی: چهره زرد به معنای غم و اندوه در دل من است. زندگی شادی‌بخش من از روزهای سرد و بی‌روح ساخته شده است.
دو جهان عینک بینایی من گردیده است
تا به روی تو دو چشم نگران ساخته اند
هوش مصنوعی: دو جهان برای من مثل عینکی شده است که با آن می‌توانم تو را ببینم، به گونه‌ای که دو چشم نگران برای تو ساخته‌ام.
راست کیشان که طلبکار نشانند چو تیر
با کمانخانه ابروی بتان ساخته اند
هوش مصنوعی: راست‌کیشان، که خود را طلبکار نشان می‌دهند، همچون تیرهایی هستند که در کمان ابروی معشوقه‌های زیبا آماده پروازند.
حاجیانی که طواف حرم کعبه کنند
کاهلانند که با سنگ نشان ساخته اند
هوش مصنوعی: حاجیانی که دور خانه کعبه می‌چرخند، در واقع کسانی هستند که به طور سطحی و بدون درک عمیق از معناهای روحانی این عمل، فقط به جنبه‌های ظاهری آن توجه کرده‌اند. آنها به نوعی مانند افرادی هستند که فقط با استفاده از نشانه‌ها و نمادها، بدون توجه به معنای واقعی و باطن، در مسیر خود حرکت می‌کنند.
زحمت بادیه و خار مغیلان نکشند
بیخودانی که ز دل تخت روان ساخته اند
هوش مصنوعی: تنها افرادی که نادان هستند، خود را در زحمت و دردسر راه و خارها قرار می‌دهند، در حالی که کسانی که از دل خود آرامش و راحتی به دست آورده‌اند، نیازی به این زحمت‌ها ندارند.
نیست در چاشنی شیره جان هیچ کمی
اینقدر هست که بسیار روان ساخته اند
هوش مصنوعی: در شیره جان، هیچ کمبودی وجود ندارد و به قدری زیاد است که می‌توان سوغاتی‌های زیادی از آن تهیه کرد.
خاطر جمع ازان قوم طلب کن صائب
که به شیرازه آن موی میان ساخته اند
هوش مصنوعی: به آرامش خاطر آن گروه مراجعه کن، صائب، زیرا آنها موهای میانه را به زیبایی با نظم و ترتیب آرایش کرده‌اند.