گنجور

غزل شمارهٔ ۳۴۵۵

هرکه را چشم بر آن گوشه ابرو باشد
دلش آویخته پیوسته به یک مو باشد
نکشد دل به تماشای خیابان بهشت
هرکه را در نظر آن قامت دلجو باشد
خط آن پشت لب از چهره خوشاینده ترست
سبزه را جلوه دیگر به لب جو باشد
صحبت قال شمارند خیال اندیشان
خلوتی را که در او چشم سخنگو باشد
باطن ما بود از ظاهر ما روشنتر
پشت آیینه ما صافتر از رو باشد
سنگ و زر در نظر عارف آگاه یکی است
صدف گوهر انصاف ترازو باشد
می پرد دیده به جوی دگرانش چو حباب
روزی هر که نه از قوت بازو باشد
نیست پوشیده بر او صورت احوال جهان
هرکه را جام جم آیینه زانو باشد
نتوان گوهر نایاب به غواصی یافت
جای رحم است بر آن کس که خداجو باشد
هرکه بی جاذبه آن طرف از جا خیزد
حاصلش آبله پا ز تکاپو باشد
بلبلان خود سر و گلها همه بی شرم شوند
گلستانی که در او یک گل خودرو باشد
نیست موقوف سبب، سوز دل ما صائب
لاله داغ درین غمکده خودرو باشد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هرکه را چشم بر آن گوشه ابرو باشد
دلش آویخته پیوسته به یک مو باشد
هوش مصنوعی: هر کسی که نگاهش به آن قسمت از ابرو باشد، دلش همیشه به یک تار مو وابسته و آویزان است.
نکشد دل به تماشای خیابان بهشت
هرکه را در نظر آن قامت دلجو باشد
هوش مصنوعی: کسی که آن چهره زیبا و دل‌نشین را ببیند، نمی‌تواند دلش را از دیدن خیابان‌های بهشت برهاند.
خط آن پشت لب از چهره خوشاینده ترست
سبزه را جلوه دیگر به لب جو باشد
هوش مصنوعی: خط لبان زیبا از چهره دلپذیرتر است و سبزه، جلوه‌ای متفاوت به آب رودخانه می‌دهد.
صحبت قال شمارند خیال اندیشان
خلوتی را که در او چشم سخنگو باشد
هوش مصنوعی: افرادی که خیال‌پرداز هستند، گویند در محافل خصوصی صحبت‌ها را به شمار می‌آورند، جایی که فرصتی برای بیان عواطف و افکار واقعی وجود دارد.
باطن ما بود از ظاهر ما روشنتر
پشت آیینه ما صافتر از رو باشد
هوش مصنوعی: درون ما از آنچه که در ظاهر دیده می‌شود، روشن‌تر است و حقیقت ما در پس آینه واضح‌تر از آن چیزی است که به‌نظر می‌رسد.
سنگ و زر در نظر عارف آگاه یکی است
صدف گوهر انصاف ترازو باشد
هوش مصنوعی: در نظر یک عارف آگاه، سنگ و طلا هیچ تفاوتی ندارند. در واقع، مانند صدفی که در درون خود گوهر را حفظ می‌کند، انصاف مانند ترازو است که به اندازه‌گیری ارزش‌ها کمک می‌کند.
می پرد دیده به جوی دگرانش چو حباب
روزی هر که نه از قوت بازو باشد
هوش مصنوعی: چشمانش به جوی آب دیگران می‌نگرد، مانند حبابی که روزی به وجود می‌آید؛ زیرا هر کسی که از قدرت دست و بازوی خود بی‌بهره باشد، چگونه می‌تواند به موفقیت برسد؟
نیست پوشیده بر او صورت احوال جهان
هرکه را جام جم آیینه زانو باشد
هوش مصنوعی: هرکه آگاهی و درکی عمیق از جهان داشته باشد، می‌تواند واقعیات و حالات مختلف زندگی را به وضوح ببیند.
نتوان گوهر نایاب به غواصی یافت
جای رحم است بر آن کس که خداجو باشد
هوش مصنوعی: به سختی می‌توان گوهرهای نایاب را پیدا کرد و جالب است که به افرادی که در جست‌وجوی خداوند هستند باید رحم کرد، زیرا یافتن حقیقت برای آنان دشوار است.
هرکه بی جاذبه آن طرف از جا خیزد
حاصلش آبله پا ز تکاپو باشد
هوش مصنوعی: هر کسی که بدون داشتن جاذبه و کشش از جایش بلند شود، نتیجه‌اش فقط زخم و آزار خواهد بود.
بلبلان خود سر و گلها همه بی شرم شوند
گلستانی که در او یک گل خودرو باشد
هوش مصنوعی: در گلستانی که یک گل وحشی وجود داشته باشد، پرندگان عاشق و گل‌ها همگی بی‌خیال و بی‌متانت خواهند شد.
نیست موقوف سبب، سوز دل ما صائب
لاله داغ درین غمکده خودرو باشد
هوش مصنوعی: سوز دل ما از روی یک دلیل خاص نیست، بلکه به مانند لاله‌ای که در دل غم می‌روید، در این جای غم‌انگیز و به صورت خودجوش، وجود دارد.