گنجور

غزل شمارهٔ ۳۴۵۳

داغ هر لاله که بر سینه هامون باشد
مهری از محضر رسوایی مجنون باشد
دورگردی نشود مانع یکتایی دل
قطره در ابر همان در دل جیحون باشد
ناز گرداند ورق، حسن به انصاف آمد
یارب آن خط دلاویز چه مضمون باشد
گرچه دست ستم خار بلند افتاده است
کوته از دامن عریانی مجنون باشد
خوشدلی نیست درین دایره گوژ و کبود
وقت آن خوش که ازین دایره بیرون باشد
گرچه رنگین به نظر جلوه کند عالم خاک
نیک چون در نگری یک دل پرخون باشد
کیست با او طرف بحث تواند گشتن؟
هرکه را پشت به خم همچو فلاطون باشد
آنچه از چرخ به ارباب سخن می گذرد
جای رحم است بر آن سرو که موزون باشد
شکوه از داغ ندارد جگر ما صائب
جغد در گوشه ویرانه همایون باشد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

داغ هر لاله که بر سینه هامون باشد
مهری از محضر رسوایی مجنون باشد
هوش مصنوعی: هر لاله‌ای که بر سینه دشت‌های خشک و بی‌آب شکفته شود، نشانه‌ای از عشق و دلتنگی است که در دل مجنون وجود دارد.
دورگردی نشود مانع یکتایی دل
قطره در ابر همان در دل جیحون باشد
هوش مصنوعی: هر چه دور و بر ما شلوغ و پرهیاهو باشد، نمی‌تواند باعث تضعیف عواطف و احساسات واقعی‌مان شود؛ زیرا مانند قطعه‌ای از آب که در ابر گیر کرده، در درون جیحون و طبیعت بزرگ وجود دارد.
ناز گرداند ورق، حسن به انصاف آمد
یارب آن خط دلاویز چه مضمون باشد
هوش مصنوعی: اگر ورق ورق ناز و لطافت باشد و زیبایی با انصاف در آید، خدایا آن نوشته زیبا چه معنایی دارد؟
گرچه دست ستم خار بلند افتاده است
کوته از دامن عریانی مجنون باشد
هوش مصنوعی: هرچند که ستمگری و مشکلات بر سر راه هستند، اما همچنان حیات و عشق مجنون، که نمایانگر عشق عمیق و واقعی است، در کمال خود باقی است.
خوشدلی نیست درین دایره گوژ و کبود
وقت آن خوش که ازین دایره بیرون باشد
هوش مصنوعی: خوشحالی و سرزندگی در این دنیا پر از درد و مشکلات وجود ندارد، زمانی واقعاً خوشحال خواهیم بود که از این دنیا خارج شویم.
گرچه رنگین به نظر جلوه کند عالم خاک
نیک چون در نگری یک دل پرخون باشد
هوش مصنوعی: هرچند که به نظر می‌رسد دنیا زیبا و رنگارنگ است، اما وقتی به عمق آن نظر کنی، خواهی دید که در دل این دنیا درد و رنج زیادی نهفته است.
کیست با او طرف بحث تواند گشتن؟
هرکه را پشت به خم همچو فلاطون باشد
هوش مصنوعی: کیست که بتواند با او به گفتگو بپردازد؟ هر کسی که پشت به انحنا و پیچیدگی‌های بحث همانند افلاطون باشد.
آنچه از چرخ به ارباب سخن می گذرد
جای رحم است بر آن سرو که موزون باشد
هوش مصنوعی: زندگی و وقایع بر افراد تأثیر می‌گذارد و بعضی موقع‌ها بر کسانی که به نوعی با هنر یا زیبایی سروکار دارند، سنگینی می‌کند. در اینجا به نوعی برای این افراد حس همدردی و دلسوزی وجود دارد، به ویژه کسانی که در زمرهٔ زیبایان و باخلاقیات متناسب هستند.
شکوه از داغ ندارد جگر ما صائب
جغد در گوشه ویرانه همایون باشد
هوش مصنوعی: دلمان از غم و اندوه بی‌حساب درد نمی‌کند، زیرا حتی جغدی که در گوشه‌ی ویرانه نشسته، می‌تواند ابهت و عظمت را ببیند.