صائبغزل شمارهٔ ۳۴۴۵
نقد روشن‌گُهران در گرهِ غم باشد
سور این طایفه در حلقهٔ ماتم باشد
تلخی عیش بود لازم ارباب صفا
کعبه را آب ز شورابهٔ زمزم باشد
کی به فردوس دهد چهرهٔ گندم‌گون را؟
هرکه در سلسلهٔ نسبت آدم باشد
نیستند اهل تجرد پسر مادر خویش
عیسی آن نیست که دلبستهٔ مریم باشد
خون ما چیست که عشق تو بود تشنهٔ او؟
چشم خورشید چرا در پی شبنم باشد؟
خواب آن چشم رباینده‌تر از بیداری است
پشت شمشیرِ بتان تیزتر از دم باشد
هرکه را می‌نگری مرکز پرگار غم است
کیست در دایرهٔ چرخ مسلّم باشد؟
هنرش جوهر شمشیر زبان‌ها گردد
هرکه چون تیغ درین معرکه اَبکَم باشد
وعدهٔ غنچه‌دهانان گرهی بر بادست
گرهی نیست درین رشته که محکم باشد
صائب آنان که ز انصاف مؤدب شده‌اند
خصم خود را نپسندند که ملزم باشد
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
نقد روشن‌گُهران در گرهِ غم باشد
سور این طایفه در حلقهٔ ماتم باشد
هوش مصنوعی: نقد و زیبایی حقیقی در دل غم و اندوه قرار دارد و شادی این گروه در محافل سوگواری و ماتم تجلی می‌یابد.
تلخی عیش بود لازم ارباب صفا
کعبه را آب ز شورابهٔ زمزم باشد
هوش مصنوعی: لذت زندگی برای کسانی که در جستجوی حقیقت و صفا هستند، ضروری است و برای آن‌ها همچون آب زلال از چشمه زمزم لازم است، حتی اگر تلخی‌هایی در آن وجود داشته باشد. در واقع، طعم زندگی با فراز و نشیب‌ها و چالش‌ها شیرین‌تر می‌شود.
کی به فردوس دهد چهرهٔ گندم‌گون را؟
هرکه در سلسلهٔ نسبت آدم باشد
هوش مصنوعی: چه کسی به چهره‌ای با رنگ گندم مانند، بهشت را می‌بخشد؟ هر کسی که در نسل آدمی باشد.
نیستند اهل تجرد پسر مادر خویش
عیسی آن نیست که دلبستهٔ مریم باشد
هوش مصنوعی: افرادی که به زندگی دنیاوی وابسته‌اند، نمی‌توانند از آنچه در دل دارند بگذرند. عیسی، به عنوان فرزند مریم، نماد افرادی است که به امور مادی وابسته نیستند و دلبسته دنیا نمی‌شوند.
خون ما چیست که عشق تو بود تشنهٔ او؟
چشم خورشید چرا در پی شبنم باشد؟
هوش مصنوعی: عشق ما چه ارزشی دارد که بی‌وقفه در انتظار تو باشد؟ چرا خورشید باید به دنبال قطرات شبنم باشد؟
خواب آن چشم رباینده‌تر از بیداری است
پشت شمشیرِ بتان تیزتر از دم باشد
هوش مصنوعی: خواب چشمانی که دلربایی می‌کنند، جذاب‌تر از بیداری است و در پشت شمشیرهای زیبا و تند، خطر بیشتری نهفته است.
هرکه را می‌نگری مرکز پرگار غم است
کیست در دایرهٔ چرخ مسلّم باشد؟
هوش مصنوعی: هر کسی را که می‌نگری، احساس می‌کنی که در دل او غم زیادی وجود دارد. در این میان، آیا واقعا کسی وجود دارد که در دایره زندگی‌اش به حق و حقیقت پایبند باشد؟
هنرش جوهر شمشیر زبان‌ها گردد
هرکه چون تیغ درین معرکه اَبکَم باشد
هوش مصنوعی: هر کسی که در این میدان سخن، مانند تیغ برنده باشد و هنر خود را به نمایش بگذارد، زبان‌های دیگران را تحت تأثیر قرار می‌دهد و آن را ارزشمند می‌سازد.
وعدهٔ غنچه‌دهانان گرهی بر بادست
گرهی نیست درین رشته که محکم باشد
هوش مصنوعی: وعده‌هایی که از دل گل‌های جوان برمی‌آید، همچون گره‌ای در باد است. هیچ گره‌ای در این رشته وجود ندارد که مستحکم و پایدار باشد.
صائب آنان که ز انصاف مؤدب شده‌اند
خصم خود را نپسندند که ملزم باشد
هوش مصنوعی: کسانی که با انصاف تربیت شده‌اند، از دشمنی با دیگران دوری می‌کنند و نمی‌خواهند که کسی را به انجام کارهایی وادار کنند که به او آسیب برساند.
حاشیه ها
1402/10/14 12:01
فرانسوا کاظمی‌نیا
یکی از بهترین غزل‌‌های صائب است، دریغ که کم دیده شده...