گنجور

غزل شمارهٔ ۳۴۳

نمی باشد ز بی برگی چراغی خانه ما را
ز چشم جغد باشد روشنی ویرانه ما را
گرانی می کند بر گوشه گیران پرتو منت
نگه دارد خدا از چشم روزن خانه ما را!
در و دیوار نتواند عنان سیل پیچیدن
که منع از کوچه گردی می کند دیوانه ما را؟
ز برق تیشه ما سنگ خارا آب می گردد
که حد دارد گذارد لب به لب پیمانه ما را؟
سپند شوخ ما بار دل مجمر نمی گردد
به خرمن می رساند بی قراری دانه ما را
پر پروانه سازد پرده خواب فراغت را
مده در گوش خود راه آتشین افسانه ما را
به چوب گل دهد تهدید ما ناصح، ازین غافل
که گردد خامه مشق جنون دیوانه ما را
نفس دزدیده، پا در خلوت وحشی خیالان نه
که هست از چشم آهو حلقه در خانه ما را
اگر درد سخن می داشت صائب صید بند ما
ز گوهر چون صدف می کرد آب و دانه ما را

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نمی باشد ز بی برگی چراغی خانه ما را
ز چشم جغد باشد روشنی ویرانه ما را
هوش مصنوعی: در خانه ما هیچ روشنایی نیست و به خاطر خالی بودن آن، تنها چشم جغد می‌تواند بر ویرانی ما نور بتاباند.
گرانی می کند بر گوشه گیران پرتو منت
نگه دارد خدا از چشم روزن خانه ما را!
هوش مصنوعی: اگر خداوند به ما نگاه کند و از آرزوی ما غافل نشود، زندگی ما بر گوشه‌نشینان سخت نمی‌گذرد و بار سنگینی بر دوش آنها نخواهد بود.
در و دیوار نتواند عنان سیل پیچیدن
که منع از کوچه گردی می کند دیوانه ما را؟
هوش مصنوعی: در و دیوار نمی‌تواند جلوی سیل را بگیرد و ما را از گردشی که در کوچه‌ها داریم، بازدارد. این دیوانگی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
ز برق تیشه ما سنگ خارا آب می گردد
که حد دارد گذارد لب به لب پیمانه ما را؟
هوش مصنوعی: از قدرت و شدت کار ما، حتی سنگ های محکم و سخت هم نرم و تغییر شکل می یابند. اما آیا می‌شود که این تاثیر بی‌پایان بر روی ما نیز تاثیر بگذارد و ما را ایستاده و پایدار نگه دارد؟
سپند شوخ ما بار دل مجمر نمی گردد
به خرمن می رساند بی قراری دانه ما را
هوش مصنوعی: سپند بازیگوش ما، دل را آتش نمی‌زند بلکه نگرانی ما را به کشتزار می‌برد و ما را به آرامش نمی‌رساند.
پر پروانه سازد پرده خواب فراغت را
مده در گوش خود راه آتشین افسانه ما را
هوش مصنوعی: پر پروانه به خواب و لذت‌های بی‌خیالی دامن نزن و در گوش خود داستان‌های شورانگیز و آتشین ما را نبر.
به چوب گل دهد تهدید ما ناصح، ازین غافل
که گردد خامه مشق جنون دیوانه ما را
هوش مصنوعی: ما را تهدید می‌کند که درخت گل را به چوب بزند، اما غافل است که این کار سبب می‌شود نوشته‌های دیوانه‌وار ما در جنون بیشتر شود.
نفس دزدیده، پا در خلوت وحشی خیالان نه
که هست از چشم آهو حلقه در خانه ما را
هوش مصنوعی: در دل خیال‌های وحشی، نفس را با احتیاط مدیریت می‌کنیم؛ چرا که آنچه در خانه‌ ما رخ می‌دهد، از چشم آهو پوشیده نیست.
اگر درد سخن می داشت صائب صید بند ما
ز گوهر چون صدف می کرد آب و دانه ما را
هوش مصنوعی: اگر درد و رنج سخن می‌گفت، صائب می‌توانست ما را از گرانبهایی خود مانند مروارید در دریا بگیرد و نیازهایمان را برآورده کند.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۳۴۳ به خوانش عندلیب