گنجور

غزل شمارهٔ ۳۳۹۴

سینه را تیره هوا و هوسی می سازد
وقت آیینه مکدر نفسی می سازد
دل معشوق اگر بیضه فولاد بود
ناله سینه شکافم جرسی می سازد
راستی پیشه خود کن خیانت کردن
در و دیوار جهان را عسسی می سازد
چون گل از پوست برون خنده زنان می آید
هر که چون غنچه به صاحب نفسی می سازد
چه شود گر به شکر خنده مرا شاد کنی؟
شهد با آنهمه شان با مگسی می سازد
نیست در کار، شتاب اینهمه در سوختنم
با سپند آتش سوزان نفسی می سازد
دل ارباب هوس هر نفسی در جایی است
کی سگ هرزه مرس با مرسی می سازد؟
در پس پرده تزویر و ریا زاهد خشک
عنکبوتی است که دام مگسی می سازد
هر دمی کز سر صدق است اثرها دارد
صبح صد شمع خموشی از نفسی می سازد
بودم از ناکسی خویش خجل، زین غافل
که ازین خاک سیه عشق کسی می سازد
روح در جسم محال است بماند صائب
طایر قدس کجا با قفسی می سازد؟

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سینه را تیره هوا و هوسی می سازد
وقت آیینه مکدر نفسی می سازد
هوش مصنوعی: دل انسان را آرزوها و خواسته‌های دنیوی تیره و تار می‌کند، و زمانی که به خود نگاه می‌کند، حالتی آشفته و ناپسند می‌بیند.
دل معشوق اگر بیضه فولاد بود
ناله سینه شکافم جرسی می سازد
هوش مصنوعی: اگر دل محبوب به坚 سختی فولاد باشد، ناله‌های سینه من می‌تواند صدایی بسیار عمیق و دردناک به وجود آورد.
راستی پیشه خود کن خیانت کردن
در و دیوار جهان را عسسی می سازد
هوش مصنوعی: راستگویی را به عنوان حرفه خود انتخاب کن؛ زیرا دروغ و خیانت، دنیا را به مکانی غیرقابل اعتماد تبدیل می‌کند.
چون گل از پوست برون خنده زنان می آید
هر که چون غنچه به صاحب نفسی می سازد
هوش مصنوعی: مثل گلی که از غلاف بیرون می‌آید و با شادمانی می‌خندد، هر کسی که مانند غنچه به شخصی با نفس پرمهر و دل‌سوز نزدیک شود، احساس خوشی و آرامش می‌کند.
چه شود گر به شکر خنده مرا شاد کنی؟
شهد با آنهمه شان با مگسی می سازد
هوش مصنوعی: چرا اگر به لطف و محبت، لبخند من را شاد کنی، مشکلی دارد؟ حتی عسل با تمام ارزشش می‌تواند با مگس‌ای سازگار شود.
نیست در کار، شتاب اینهمه در سوختنم
با سپند آتش سوزان نفسی می سازد
هوش مصنوعی: در کار سوختن من، شتابی وجود ندارد؛ شعله‌های آتش، با یک نفس، می‌تواند به وجود بیاید.
دل ارباب هوس هر نفسی در جایی است
کی سگ هرزه مرس با مرسی می سازد؟
هوش مصنوعی: دل صاحب هوا و هوس هر لحظه در جایی است، اما آیا سگ بی‌نظمی نمی‌تواند با مرسی (کسی که در زندگی خود آرزوهای بیشتری دارد) سازگار باشد؟
در پس پرده تزویر و ریا زاهد خشک
عنکبوتی است که دام مگسی می سازد
هوش مصنوعی: در پشت ظاهر فریبنده و نفاق، یک زاهد خشک و بی‌روح وجود دارد که همچون عنکبوت، دامی برای به دام انداختن دیگران می‌بافد.
هر دمی کز سر صدق است اثرها دارد
صبح صد شمع خموشی از نفسی می سازد
هوش مصنوعی: هر لحظه‌ای که از روی صداقت و راست‌گویی بیان می‌شود، تأثیر دارد و می‌تواند باعث روشنایی و بیداری شود. حتی یک نفس می‌تواند صدها شمع خاموش را روشن کند.
بودم از ناکسی خویش خجل، زین غافل
که ازین خاک سیه عشق کسی می سازد
هوش مصنوعی: از بی‌کفایتی خودم خجالت‌زده بودم، غافل از این که کسی از این خاک سیاه می‌تواند عشق بسازد.
روح در جسم محال است بماند صائب
طایر قدس کجا با قفسی می سازد؟
هوش مصنوعی: روح در بدن نمی‌تواند برای همیشه بماند، زیرا پرنده‌ای مقدس نمی‌تواند در قفس زندگی کند.