گنجور

غزل شمارهٔ ۳۳۴۶

خویش را پیشتر از مرگ خبر باید کرد
در حضر فکر سرانجام سفر باید کرد
پیش ازان دم که شود تکمه پیراهن خاک
سر ازین خرقه نه توی بدر باید کرد
حاصل کار جهان غیر پشیمانی نیست
فکر شغل دگر و کار دگر باید کرد
نفسی چند که در سینه پرخون باقی است
صرف افغان شب و آه سحر باید کرد
پیشتر زان که شود کشتی تن پا به رکاب
کشتی فکر درین بحر خطر باید کرد
سیر انجام در آیینه آغاز خوش است
دام را پیشتر از دانه نظر باید کرد
تا مگر اختر توفیق فروزان گردد
گریه ای چند به هر شام و سحر باید کرد
پیش ازان دم که زمین دوز کند خار اجل
دامن سعی، میان بند کمر باید کرد
تا گل ابری از ایام بهاران باقی است
صدف خویش لبالب ز گهر باید کرد
به رفیقان گرانبار نپردازد شوق
توشه این سفر از لخت جگر باید کرد
فکر جان در سفر عشق به خاطر بارست
از گرانباری این راه حذر باید کرد
قسمت مردم بی برگ بود میوه خلد
دهنی تلخ به امید ثمر باید کرد
نتوان راه عدم را به عصا طی کردن
پا چو از کار شد اندیشه پر باید کرد
شارع قافله فیض بود رخنه دل
چشم خود وقف بر این راهگذر باید کرد
پرتو عاریتی نعل در آتش دارد
شمع محراب ز رخسار چو زر باید کرد
مادر خاک به فرزند نمی پردازد
روی در منزل و مأوای پدر باید کرد
یک جهت گر شده ای در سفر یکتایی
صائب از هر دو جهان قطع نظر باید کرد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خویش را پیشتر از مرگ خبر باید کرد
در حضر فکر سرانجام سفر باید کرد
هوش مصنوعی: انسان باید قبل از مرگ درباره خود و رفتارهایش فکر کند و در زندگی، به عاقبت کارهایش توجه داشته باشد.
پیش ازان دم که شود تکمه پیراهن خاک
سر ازین خرقه نه توی بدر باید کرد
هوش مصنوعی: پیش از اینکه پیراهن خاکی ما را بپوشاند و وجودمان به خاک سپرده شود، باید به خوبی زندگی کرده و از این دنیای فانی بهره‌برداری کنیم.
حاصل کار جهان غیر پشیمانی نیست
فکر شغل دگر و کار دگر باید کرد
هوش مصنوعی: نتیجه زندگی در این جهان تنها پشیمانی است. باید به این فکر کنیم که شغل و کار دیگری را انتخاب کنیم.
نفسی چند که در سینه پرخون باقی است
صرف افغان شب و آه سحر باید کرد
هوش مصنوعی: مدت زیادی است که در سینه‌ام غمی عمیق وجود دارد، پس باید شب‌ها را با صدای گریه و صبح‌ها را با آه و ناله سپری کنم.
پیشتر زان که شود کشتی تن پا به رکاب
کشتی فکر درین بحر خطر باید کرد
هوش مصنوعی: قبل از اینکه بدن آماده سفر باشد، باید ذهن را برای عبور از دریای مخاطرات آماده کنید.
سیر انجام در آیینه آغاز خوش است
دام را پیشتر از دانه نظر باید کرد
هوش مصنوعی: نگاه به آینده و نتیجه کار، باید پیش از اقدام و شروع یک کار، به دقت انجام شود. یعنی برای رسیدن به موفقیت، باید از همان ابتدا چشم‌انداز روشنی داشته باشیم و در نظر بگیریم که چه چیزی می‌خواهیم به دست آوریم.
تا مگر اختر توفیق فروزان گردد
گریه ای چند به هر شام و سحر باید کرد
هوش مصنوعی: برای اینکه خوشبختی و موفقیت تو بیشتر شود، لازم است هر شب و صبح چند بار گریه کنی و از دل تنگی بیرون بیایی.
پیش ازان دم که زمین دوز کند خار اجل
دامن سعی، میان بند کمر باید کرد
هوش مصنوعی: قبل از اینکه دنیای خاکی به پایان برسد و مرگ دامن تلاش را بگیرد، باید خود را آماده کرده و در برابر چالش‌ها مقاوم باشیم.
تا گل ابری از ایام بهاران باقی است
صدف خویش لبالب ز گهر باید کرد
هوش مصنوعی: تا زمانی که گلی در بهار وجود دارد، باید صدف خود را پر از جواهرات نگهداری کنیم.
به رفیقان گرانبار نپردازد شوق
توشه این سفر از لخت جگر باید کرد
هوش مصنوعی: برای دوستان گرانقدرم، شوق سفر به قدری زیاد است که باید از دل و جان مایه گذاشت و تلاش کرد.
فکر جان در سفر عشق به خاطر بارست
از گرانباری این راه حذر باید کرد
هوش مصنوعی: در عشق، فکر و دل سنگینی بار زندگی را به دوش می‌کشند، بنابراین باید از این مسیر دشوار پرهیز کرد.
قسمت مردم بی برگ بود میوه خلد
دهنی تلخ به امید ثمر باید کرد
هوش مصنوعی: بخشیدن و گرفتن در زندگی همیشه با چالش‌ها و تلخی‌ها همراه است. اگرچه انسان‌ها در تلاشند به چیزهای خوب و شیرین دست یابند، اما باید با صبر و امید، انتظار ثمره‌های آینده را در قلب خود داشته باشند.
نتوان راه عدم را به عصا طی کردن
پا چو از کار شد اندیشه پر باید کرد
هوش مصنوعی: نمی‌توان با عصا به سوی نیستی رفت؛ وقتی که از کار افتاد، باید ذهن را پر از فکر و اندیشه کرد.
شارع قافله فیض بود رخنه دل
چشم خود وقف بر این راهگذر باید کرد
هوش مصنوعی: خیابان خیری است که باید دل و نگاه خود را به آن اختصاص داد و در این مسیر سفر کرد.
پرتو عاریتی نعل در آتش دارد
شمع محراب ز رخسار چو زر باید کرد
هوش مصنوعی: نور و روشنی که از کسی قرضی و موقتی گرفته شده، نمی‌تواند مانند نور واقعی و جاودانه‌ای باشد که از چهره یک شخص خاص ناشی می‌شود. مانند این است که شمع مقدسی در یک محراب روشن باشد، و برای درخشش آن باید به طلا تبدیل شود.
مادر خاک به فرزند نمی پردازد
روی در منزل و مأوای پدر باید کرد
هوش مصنوعی: مادر زمین به فرزندانش توجه نمی‌کند، بلکه فرزندان باید در منزل و پناهگاه پدر خود را جستجو کنند.
یک جهت گر شده ای در سفر یکتایی
صائب از هر دو جهان قطع نظر باید کرد
هوش مصنوعی: وقتی در مسیر یکتایی و حقیقت قرار می‌گیری، باید از هر دو جهان و تمام حواشی آن بی‌توجه باشی و فقط به هدف و مقصد خود بپردازی.