گنجور

غزل شمارهٔ ۳۳۲۱

نرگس از دور به آن چشم نگاهی دارد
وقت گل خوش که عجب طرف کلاهی دارد
سر سودازدگان را سبک از جای مگیر
کاین کدو چون خم می پشت و پناهی دارد
دست ارباب دعا را مکن از دولت دور
کاین چراغی است که از دست پناهی دارد
برق تازان به صف خرمن ما می آید
هر که در سینه گمان شعله آهی دارد
صید بیمار گرفتن ز جوانمردی نیست
ور نه بر چشم تو دل حق نگاهی دارد
تار و پود نفس ما ز نظام افتاده است
داغ شمعیم که سر رشته آهی دارد
کعبه هر چند که در مد نظر افتاده است
هر که را می نگری چشم به راهی دارد
صائب از چشم سخنساز ندارد ذوقی
گرد آن چشم که رم کرده نگاهی دارد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نرگس از دور به آن چشم نگاهی دارد
وقت گل خوش که عجب طرف کلاهی دارد
هوش مصنوعی: نرگس از دور به کسی نگاهی می‌کند که در زمان شکوفایی گل‌ها، زیبایی خاصی دارد و توجه را جلب می‌کند.
سر سودازدگان را سبک از جای مگیر
کاین کدو چون خم می پشت و پناهی دارد
هوش مصنوعی: سر افراد دچار جنون و عشق را بی‌جهت سبک نکن، زیرا این کدو (آدم دیوانه) مانند یک خم دارد که از آن پناه می‌گیرد.
دست ارباب دعا را مکن از دولت دور
کاین چراغی است که از دست پناهی دارد
هوش مصنوعی: از آنجا که دعا و تمسک به دست ارباب ممکن است دور از رحمت و نعمت الهی باشد، باید توجه داشت که این دعا مانند نوری است که به واسطه پناهی خاص روشنایی می‌یابد. پس همیشه باید به دعا و توجه به خدایی که حافظ این نور است، نزدیک باشیم و دور نشویم.
برق تازان به صف خرمن ما می آید
هر که در سینه گمان شعله آهی دارد
هوش مصنوعی: برق زودگذر و درخشان به سمت خوشه‌های گندم ما می‌وزد و هر کسی که در دلش امیدی از شعله‌ای کوچک داشته باشد، به سمت ما جذب می‌شود.
صید بیمار گرفتن ز جوانمردی نیست
ور نه بر چشم تو دل حق نگاهی دارد
هوش مصنوعی: گرفتن شکار در حال بیماری از ویژگی‌های جوانمردی نیست، وگرنه دل حق بر چشمت نگاهی دارد.
تار و پود نفس ما ز نظام افتاده است
داغ شمعیم که سر رشته آهی دارد
هوش مصنوعی: جان ما از سامان و قاعده خارج شده است، همچون شمعی داغ که یک رشته سوزن به آه کشیده است.
کعبه هر چند که در مد نظر افتاده است
هر که را می نگری چشم به راهی دارد
هوش مصنوعی: اگرچه کعبه در نظر ما قرار دارد، اما هر کسی که از او دیدن می‌کنیم، در انتظار چیزی است.
صائب از چشم سخنساز ندارد ذوقی
گرد آن چشم که رم کرده نگاهی دارد
هوش مصنوعی: صائب، از نگاه کسی که سخن را به خوبی می‌سازد، لذتی نمی‌برد، زیرا آن نگاه به گونه‌ای است که با نگاهی معنادار دور شده است.