گنجور

غزل شمارهٔ ۳۲۹۹

مرهم زخم مرا شور محبت دارد
پنبه داغ مرا صحبت قیامت دارد
نیست در آب حیات و دم جان بخش مسیح
این گشایش که دم تیغ شهادت دارد
خرد شیشه دل از سنگ خطر می ترسد
ور نه دیوانه چه پروای ملامت دارد؟
بوسه ای از دهن تیغ شهادت نربود
خضر از زندگی خویش چه لذت دارد؟
نکند چون به دل جمع سیه نامه خویش؟
هر که یک قطره گمان اشک ندامت دارد
همه کس از دل و جان امت خاموشانند
خامشی مرتبه مهر نبوت دارد
عذر از بهر تنک مایه شرم است و حیا
فارغ از عذر بود هر که خجالت دارد
سر نیاورد برون هیچ کس از وادی عشق
دانه سوزست زمینی که ملاحت دارد
گنه از بس که عزیزست به دیوان کرم
عاصی از جرم خود امید شفاعت دارد
جلوه گاه دل عاشق ز فلک بیرون است
در صف پیش بود هر که شجاعت دارد
کمترین پایه اش از دست سلیمان باشد
مور هرچند به چشم تو حقارت دارد
نیست در پله دیوار قناعت صائب
سایه بال هما گرچه سعادت دارد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

مرهم زخم مرا شور محبت دارد
پنبه داغ مرا صحبت قیامت دارد
هوش مصنوعی: محبت به من کمک می‌کند تا زخم‌های درونم را درمان کنم، در حالی که درد و رنج‌های من به اندازه‌ای بزرگ و عمیق است که یادآوری‌های آن مثل روز قیامت می‌باشد.
نیست در آب حیات و دم جان بخش مسیح
این گشایش که دم تیغ شهادت دارد
هوش مصنوعی: در زندگی، آنچه که مسیح به عنوان زندگی‌بخش و حیات‌آفرین معرفی کرده است، در مقابل جهاد و شهادتی که بر اثر شمشیر به دست می‌آید، هیچ ارزش و گشایش واقعی ندارد.
خرد شیشه دل از سنگ خطر می ترسد
ور نه دیوانه چه پروای ملامت دارد؟
هوش مصنوعی: احساسات و عواطف حساس و آسیب‌پذیر مانند شیشه‌ای هستند که از سنگ و خطر می‌ترسند. اما فردی که دیوانه است، هیچ نگرانی از سرزنش‌ها و ملامت‌ها ندارد.
بوسه ای از دهن تیغ شهادت نربود
خضر از زندگی خویش چه لذت دارد؟
هوش مصنوعی: چگونه می‌توان از زندگی خود لذت برد در حالی که حتی یک بوسه از دهن تیغ شهادت را تجربه نکرده‌ای؟
نکند چون به دل جمع سیه نامه خویش؟
هر که یک قطره گمان اشک ندامت دارد
هوش مصنوعی: آیا به خاطر نوری که در دل داری، نامه سیاه خود را فراموش می‌کنی؟ هر کس یک قطره از اشک پشیمانی را در دل دارد، نباید به سادگی از خطاهایش بگذرد.
همه کس از دل و جان امت خاموشانند
خامشی مرتبه مهر نبوت دارد
هوش مصنوعی: همه افراد از صمیم قلب و جان خود حمایت می‌کنند و خاموشی آن‌ها به معنای این است که در مرتبه‌ای از عشق و محبت نبی وجود دارند.
عذر از بهر تنک مایه شرم است و حیا
فارغ از عذر بود هر که خجالت دارد
هوش مصنوعی: عذر خواهی به خاطر کمبودها و نواقص انسان را شرمنده می‌کند، اما کسی که خجالتی است، هیچ‌گاه از عذر و بهانه فراغت ندارد.
سر نیاورد برون هیچ کس از وادی عشق
دانه سوزست زمینی که ملاحت دارد
هوش مصنوعی: هیچ‌کس از دنیای عشق نتوانسته خارج شود، زیرا زمینِ زیبا و دلربا، سوزاننده‌ی دانه‌ها است.
گنه از بس که عزیزست به دیوان کرم
عاصی از جرم خود امید شفاعت دارد
هوش مصنوعی: به خاطر محبت و بزرگی دیوان کرم، گناهکار به دلیل عزیز بودن خود، از جرمش انتظار شفاعت دارد.
جلوه گاه دل عاشق ز فلک بیرون است
در صف پیش بود هر که شجاعت دارد
هوش مصنوعی: دل عاشق به زیبایی‌های آسمان نه تنها در دیگر جایی، بلکه در صف پیش و جلوه‌گر است و هر کس شجاعت و دلیری داشته باشد، به آنجا می‌رسد.
کمترین پایه اش از دست سلیمان باشد
مور هرچند به چشم تو حقارت دارد
هوش مصنوعی: حتی کوچک‌ترین چیزی که از دست سلیمان به جا مانده باشد، ارزشمندتر از یک مور است که ممکن است در نظر تو بی‌اهمیت به نظر برسد.
نیست در پله دیوار قناعت صائب
سایه بال هما گرچه سعادت دارد
هوش مصنوعی: در دیوار قناعت پله‌ای وجود ندارد که سایه بال هما را به نمایش بگذارد، هرچند که آن سایه به سعادت دست یافته است.

حاشیه ها

1399/12/04 11:03
امیر

باسلام ،
به نظر می‌رسد که مصرع دوم از بیت اول مشکل وزن داشته باشد. شاید صحیح آن صبح قیامت بوده است.
باتشکر از وبسایت گنجور