گنجور

غزل شمارهٔ ۳۲۸۹

دل سنگین ترا هر که به انصاف آرد
می تواند به توجه پری از قاف آرد
هر که در پرده خورد خون جگر همچو غزال
ای بسا نافه سربسته که از ناف آرد
هرکه چون بحر تواند گهر از لب ریزد
به لب خود چه ضرورست کف لاف آرد؟
عشق پاک آینه چهره معشوق بود
مهر را صبح برون از نفس صاف آرد
بی اجل یاد کسی خلق به نیکی نکنند
مرگ این طایفه را بر سر انصاف آرد
غنچه می داشت اگر درد سخن، می بایست
بلبلان را به سراپرده الطاف آرد
صائب از کلک شکربار دل عالم برد
طوطیان را نتوانست به انصاف آرد

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دل سنگین ترا هر که به انصاف آرد
می تواند به توجه پری از قاف آرد
هوش مصنوعی: هر کسی که با انصاف برخورد کند، می‌تواند برای دل سنگین تو که دچار غم و غصه است، تسلی و راحتی به ارمغان آورد. او می‌تواند با توجه و دلسوزی، آن را از شرایط ناگوار بیرون بخواهد.
هر که در پرده خورد خون جگر همچو غزال
ای بسا نافه سربسته که از ناف آرد
هوش مصنوعی: هر کسی که در زیر پرده دچار درد و رنج می‌شود، مانند غزالی که در بی‌خبر از ناپاکی‌های زندگی است، ممکن است در دل خود چیزهای شگفت‌انگیزی داشته باشد که از آن‌ها نمی‌توان بی‌خبر ماند.
هرکه چون بحر تواند گهر از لب ریزد
به لب خود چه ضرورست کف لاف آرد؟
هوش مصنوعی: هر کس که مانند دریا دارای عمق و ارزش باشد، نیازی ندارد که از خودش حرف‌های بی‌محتوا و به اصطلاح "کف" بزند. او می‌تواند از عمق وجودش جواهرات و مطالب ارزشمند منتقل کند.
عشق پاک آینه چهره معشوق بود
مهر را صبح برون از نفس صاف آرد
هوش مصنوعی: عشق خالص مانند آینه‌ای است که چهره محبوب را نشان می‌دهد و عشق به مانند صبحی است که با نفس‌ صاف، روشنی و زیبایی را نمایان می‌کند.
بی اجل یاد کسی خلق به نیکی نکنند
مرگ این طایفه را بر سر انصاف آرد
هوش مصنوعی: اگر کسی را در دنیا فراموش کنیم و به نیکی یادش نکنیم، البته مرگ کسانی که این‌گونه رفتار می‌کنند، باعث می‌شود که آن‌ها به حقیقت و انصاف نزدیک‌تر شوند.
غنچه می داشت اگر درد سخن، می بایست
بلبلان را به سراپرده الطاف آرد
هوش مصنوعی: اگر غنچه احساساتی داشت که در دلش خفته بود، باید بلبلان را به دنیای محبت و مهربانی دعوت می‌کرد.
صائب از کلک شکربار دل عالم برد
طوطیان را نتوانست به انصاف آرد
هوش مصنوعی: صائب با قلمی شیرین و دل‌انگیز، دنیا را به طوری زیبا توصیف می‌کند که طوطی‌ها (نماد زیباگویی و سخن‌وری) نیز نمی‌توانند به انصاف آن را بازگو کنند.