صائبغزل شمارهٔ ۳۲۸۴
آدمی پیر چو شد حرص جوان می‌گردد
خواب در وقت سحرگاه گران می‌گردد
آسمان در حرکت از نظر روشن ماست
آب از قوت سرچشمه روان می‌گردد
رای روشن ز بزرگان کهنسال طلب
آب‌ها صاف در ایام خزان می‌گردد
طالب خلق اگر گوشه عزلت گیرد
همچو دامی است که در خاک نهان می‌گردد
رتبه عشق به تدریج بلندی گیرد
باده چون کهنه شود نشئه جوان می‌گردد
آسمان خاک ره مردم بی‌آزار است
گرگ در گله این قوم شبان می‌گردد
هرکه را تیغ زبان نیست به فرمان صائب
عاقبت کشته شمشیر زبان می‌گردد
اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
آدمی پیر چو شد حرص جوان می‌گردد
خواب در وقت سحرگاه گران می‌گردد
هوش مصنوعی: وقتی آدمی به سن پیری می‌رسد، هنوز هم به چیزهای جوانی و آرزوهای گذشته چشم دارد و با وجود خواب سنگینش در سحرگاه، همچنان در دلش عطش زندگی و حرص برای داشتن چیزهایی که جوانی‌اش را پر کرده، وجود دارد.
آسمان در حرکت از نظر روشن ماست
آب از قوت سرچشمه روان می‌گردد
هوش مصنوعی: آسمان به وضوح در حال تغییر و حرکت است و آب با قدرتی که از منبع خود می‌گیرد، به جریان ادامه می‌دهد.
رای روشن ز بزرگان کهنسال طلب
آب‌ها صاف در ایام خزان می‌گردد
هوش مصنوعی: نظرات و اندیشه‌های عاقلانه و روشن افراد با تجربه و نیکوکار، در زمان‌هایی که اوضاع دشوار و بی‌ثبات است، به مانند آب‌های زلالی میباشد که در فصل پاییز به دنبال جمع شدن می‌گردد.
طالب خلق اگر گوشه عزلت گیرد
همچو دامی است که در خاک نهان می‌گردد
هوش مصنوعی: اگر انسانی که در جستجوی حقیقت و فهم عمیق است، به دور از شلوغی‌های زندگی و در گوشه‌ای آرام و دور از جمعیت به تفکر بپردازد، مثل دام‌هایی می‌شود که در زیر خاک پنهان می‌شوند و به آرامی انتظار شکار می‌کشند.
رتبه عشق به تدریج بلندی گیرد
باده چون کهنه شود نشئه جوان می‌گردد
هوش مصنوعی: عشق به آرامی و به مرور زمان ارزش و مقام بالاتری پیدا میکند، درست مثل اینکه وقتی شراب کهنه می‌شود، تاثیر و شوق آن تازه‌تر و جوان‌تر می‌شود.
آسمان خاک ره مردم بی‌آزار است
گرگ در گله این قوم شبان می‌گردد
هوش مصنوعی: آسمان بر سادگی و پاکی مردم بی‌پروا و بی‌گناه سایه افکنده است، اما در میان آنها، افرادی نادرست و بدطینت وجود دارند که به خوبی خود را مخفی کرده و در لباس دوست پنهان شده‌اند.
هرکه را تیغ زبان نیست به فرمان صائب
عاقبت کشته شمشیر زبان می‌گردد
هوش مصنوعی: هر کس که نتواند به‌خوبی با زبان خود صحبت کند و از آن استفاده کند، در نهایت دچار مشکلاتی خواهد شد که ممکن است به زیان او تمام شود.
حاشیه ها
1398/05/25 14:07
ایرانی
در تمامی ابیات ، مصرع های دوم مثالی برای توضیح و تاکید مصراع های اول میباشد و این از خصایص بارز سبک اصفهانی یا همان سبک صائب است.
1402/03/23 20:05
علیرضا زارعی
آرایه اسلوب معادله، مصرع دوم تمثیل یا مصداقی از مصراع اول است:
عشق بر یک فرش بنشاند گدا و شاه را
سیل یکسان میکند پست و بلند راه را