گنجور

غزل شمارهٔ ۳۱۸۰

زخون دل شراب، از پاره دل کن کباب خود
مبر در پیش هر بی آبرو زنهار آب خود
کف آبی به دست خویش تا ممکن بود خوردن
غبارآلوده منت مکن از کوزه آب خود
اگر داری به زیر خاک چشم خواب آسایش
هم اینجا پاک کن با مردم عالم حساب خود
مشو فارغ زپیچ و تاب تا آسان شود کارت
که جوهر رخنه در فولاد کرد از پیچ و تاب خود
نمی پیچد به دست و پا ره خوابیده چون مارش
به منزل افکند از دوربینی هر که خواب خود
دل نورانی خود را مصفا از علایق کن
نهان در ابر خواهی داشت تا کی آفتاب خود؟
نگردد سبز از خجلت میان مردمان صائب
دریغ از همرهان چون خضر هر کس داشت آب خود

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زخون دل شراب، از پاره دل کن کباب خود
مبر در پیش هر بی آبرو زنهار آب خود
هوش مصنوعی: از درد و رنج دل، به جای نوشیدن شراب، خود را نسوزان و در حضور افرادی که شایسته نیستند، آبرویت را حفظ کن.
کف آبی به دست خویش تا ممکن بود خوردن
غبارآلوده منت مکن از کوزه آب خود
هوش مصنوعی: با دقت و تلاش خودت، بهترین چیزها را به دست بیاور و از دیگران انتظار نداشته باش که برایت کاری انجام دهند. از منابع و دارایی‌های خود به درستی استفاده کن و اجازه نده که شرایط نامناسب باعث ناامیدی‌ات شود.
اگر داری به زیر خاک چشم خواب آسایش
هم اینجا پاک کن با مردم عالم حساب خود
هوش مصنوعی: اگر به زیر خاک خوابیده‌ای و آرامش خاطر داری، بهتر است که با دیگران در این دنیا تصفیه حساب کنی و کارهای خود را درست کنی.
مشو فارغ زپیچ و تاب تا آسان شود کارت
که جوهر رخنه در فولاد کرد از پیچ و تاب خود
هوش مصنوعی: برای اینکه کارت به راحتی پیش برود، نباید از مشکلات و چالش‌ها غافل شوی. زیرا همین چالش‌هاست که می‌تواند ضعف‌ها و نقص‌ها را نمایان کند و به تو کمک کند تا آن‌ها را برطرف کنی.
نمی پیچد به دست و پا ره خوابیده چون مارش
به منزل افکند از دوربینی هر که خواب خود
هوش مصنوعی: خواب مانند ماری به دور خود پیچیده است و در حالی که به خانه‌اش نزدیک می‌شود، هر کسی که خوابش را ببیند، متوجه آن می‌شود.
دل نورانی خود را مصفا از علایق کن
نهان در ابر خواهی داشت تا کی آفتاب خود؟
هوش مصنوعی: دل روشن و پاک خود را از وابستگی‌ها آزاد کن، زیرا در این صورت به جای اینکه همیشه در ابر بگذرانی، می‌توانی تابش خورشید خودت را تجربه کنی.
نگردد سبز از خجلت میان مردمان صائب
دریغ از همرهان چون خضر هر کس داشت آب خود
هوش مصنوعی: در اینجا گفته می‌شود که از خجالت و شرم، کسی نمی‌تواند در میان مردم به سبزی و شادابی برسد. همچنین اشاره می‌شود که هر کس باید منابع و توانایی‌های خود را دارد و به‌تنهایی باید از آن‌ها بهره‌برداری کند، همان‌طور که خضر، شخصیتی که نماد زندگی و جاودانگی است، آب خود را داشته است. این یعنی هر فردی باید به توانایی‌ها و امکانات خود اتکا کند و از آن‌ها برای پیشرفت استفاده کند.