گنجور

غزل شمارهٔ ۳۱۷۶

همین سرگشتگی چشم حریص از مال می بیند
چه آسایش زخرمن دیده غربال می بیند؟
جهان چون چشم سوزن می شود در چشم کوته بین
اگر کوتاهیی در رشته آمال می بیند
اجل بار گرانباران دنیا را سبک سازد
بود در خواب اگر آسایشی حمال می بیند
خرابیهای ظاهر، گنج در ویرانه می دارد
مبصر جغد را مرغ همایون فال می بیند
چه گل چیند زعمر خود گنهکاری که عالم را
زخون بیگناهان طشت مالامال می بیند
بر آن بالغ نظر رحم است در قید جهان بودن
که اوضاع جهان بازیچه اطفال می بیند
نگیرد آب گوهر جای گرد خاکساری را
به دریا متصل شد سیل و در دنبال می بیند
لب جان بخش روح الله و چشم تنگ سوزن را
به یک چشم غلط بین دیده دجال می بیند
نماند از عمر یک دم خواجه مغرور را افزون
زغفلت همچنان مستقبل احوال می بیند
نباشد هر که را در خیر دست از کوته اندیشی
چه گل از عمر می چیند، چه خیر از مال می بیند؟
به ناکامی بساز از چشمه حیوان که اسکندر
زظلمت زنگ بر آیینه اقبال می بیند
کجا صائب شود همخانه با من عشوه پردازی
که در آیینه با صد ناز در تمثال می بیند

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

همین سرگشتگی چشم حریص از مال می بیند
چه آسایش زخرمن دیده غربال می بیند؟
هوش مصنوعی: این ابیات به این موضوع اشاره دارد که حریص بودن به مال و ثروت باعث سرگشتگی و نگرانی می‌شود. فردی که دائماً در فکر جمع‌آوری مال است، در حالی که به راحتی و آسایش به چشم نمی‌خورد، تنها به چیزهایی که دارد توجه می‌کند و نمی‌تواند از آنچه که دارد لذت ببرد. از طرف دیگر، کسی که می‌تواند از مایحتاج زندگی استفاده کند و به جای تمرکز بر انباشت ثروت، به جوانب دیگر زندگی توجه کند، آرامش بیشتری را در زندگی خود تجربه می‌کند.
جهان چون چشم سوزن می شود در چشم کوته بین
اگر کوتاهیی در رشته آمال می بیند
هوش مصنوعی: جهان در نظر فردی که دیدگاه کوتاهی دارد، به اندازه یک سوراخ سوزن کوچک می‌شود زمانی که او کمبودهایی در رویاها و آرزوهایش می‌بیند.
اجل بار گرانباران دنیا را سبک سازد
بود در خواب اگر آسایشی حمال می بیند
هوش مصنوعی: مرگ، سنگینی بارهای زندگی را کاهش می‌دهد و حتی اگر در خواب، حمالی آسایش را احساس کند، این حقیقت باقی است.
خرابیهای ظاهر، گنج در ویرانه می دارد
مبصر جغد را مرغ همایون فال می بیند
هوش مصنوعی: چیزهای نابسامان در ظاهر، در حقیقت دارای ارزش و گنجینه‌هایی هستند. حتی موجوداتی که ممکن است در ابتدا کم‌ارزش به نظر برسند، می‌توانند نشانه‌هایی مثبت و خوش‌یمن را نمایان کنند.
چه گل چیند زعمر خود گنهکاری که عالم را
زخون بیگناهان طشت مالامال می بیند
هوش مصنوعی: چه گلی می‌تواند از عمر خود بچیند کسی که دنیا را پر از خون بی‌گناهانی می‌بیند که به ناحق کشته شده‌اند؟
بر آن بالغ نظر رحم است در قید جهان بودن
که اوضاع جهان بازیچه اطفال می بیند
هوش مصنوعی: کسی که دارای دیدگاه عمیق و پخته‌ای است، برایش سخت است که در دنیای مادی و مشکلات آن باقی بماند، چون او وضعیت جهان را مانند بازی‌های بچه‌ها می‌بیند.
نگیرد آب گوهر جای گرد خاکساری را
به دریا متصل شد سیل و در دنبال می بیند
هوش مصنوعی: آب گوهر به جای خاک و غبار نمی‌نشیند، سیل به دریا وصل می‌شود و در پی آن، خود را در جستجوی می‌یابد.
لب جان بخش روح الله و چشم تنگ سوزن را
به یک چشم غلط بین دیده دجال می بیند
هوش مصنوعی: چهره‌ای که جان می‌بخشد و چشم تنگ یک سوزن، در نگاه فردی که اشتباه می‌بیند، به صورت دجال جلوه می‌کند.
نماند از عمر یک دم خواجه مغرور را افزون
زغفلت همچنان مستقبل احوال می بیند
هوش مصنوعی: عمر کوتاه و گذراست و کسی که به خود مغرور است، با وجود این، همچنان به آینده و وضعیت خود بی‌توجه است و غافل از زمانه می‌گذرد.
نباشد هر که را در خیر دست از کوته اندیشی
چه گل از عمر می چیند، چه خیر از مال می بیند؟
هوش مصنوعی: هر کس که ذهنش کوتاه بین باشد، نمی‌تواند از زندگی بهره‌مند شود. چه در جوانی، چه در مال و ثروت، نمی‌تواند بهره کافی ببرد.
به ناکامی بساز از چشمه حیوان که اسکندر
زظلمت زنگ بر آیینه اقبال می بیند
هوش مصنوعی: از ناتوانی و سختی‌ها بگذریم، زیرا اسکندر به برکت نیکی‌ها و فرصت‌های خود قادر است از تاریکی‌ها و ظلمت‌ها بیرون بیاید و مسیر موفقیت را بیابد.
کجا صائب شود همخانه با من عشوه پردازی
که در آیینه با صد ناز در تمثال می بیند
هوش مصنوعی: کجا ممکن است عشق من با کسی که در آیینه خود را پر از ناز و زیبایی می‌بیند، هم‌خانه شود؟