گنجور

غزل شمارهٔ ۳۱۴۹

نه هر پیمانه ای از حال خود ما را بگرداند
مگر رطل گران این سنگ را از جا بگرداند
به جد وجهد نتوان گرد هستی از خود افشاندن
مگر سیلاب را از حال خود دریا بگرداند
کنند آزاد مرغی را که گردانند گرد خود
مرا تا کی جنون بر گرد این صحرا بگرداند؟
نمی آید ازین ظاهرپرستان باطن آرایی
چگونه رخت خود را صورت دیبا بگرداند؟
دل روشن بد و نیک جهان را خوب می بیند
کجا آیینه رو از زشت و از زیبا بگرداند؟
مکافات عمل در چشم ظالم خواب می سوزد
از ان در خانه های زخم، پیکان جا بگرداند
تفاوت نیست در اجزای این وحشت سرا صائب
کسی تا چند جای خویش را بیجا بگرداند؟

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نه هر پیمانه ای از حال خود ما را بگرداند
مگر رطل گران این سنگ را از جا بگرداند
هوش مصنوعی: نه هر چیزی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ فقط آن چیزهایی که واقعاً سنگین و با ارزش هستند می‌توانند ما را به حرکت درآورند.
به جد وجهد نتوان گرد هستی از خود افشاندن
مگر سیلاب را از حال خود دریا بگرداند
هوش مصنوعی: برای رهایی از وجود و هستی خود، نمی‌توان به سادگی تلاش کرد و خود را از آن جدا نمود، مانند این است که بخواهیم جویبار را به‌تنهایی از دریا جدا کنیم.
کنند آزاد مرغی را که گردانند گرد خود
مرا تا کی جنون بر گرد این صحرا بگرداند؟
هوش مصنوعی: مرغی را آزاد می‌کنند، در حالی که من را برای مدت طولانی به دور خود می‌چرخانند. تا کی این جنون من را در این دشت به گردش در خواهد آورد؟
نمی آید ازین ظاهرپرستان باطن آرایی
چگونه رخت خود را صورت دیبا بگرداند؟
هوش مصنوعی: ظاهرپرستان که به سطح و ظاهر امور توجه دارند، نمی‌توانند به عمق و باطن قضایا دست یابند. چگونه می‌توانند لباس زیبای باطن را به تن کنند یا زیبایی درونی خود را نشان دهند؟
دل روشن بد و نیک جهان را خوب می بیند
کجا آیینه رو از زشت و از زیبا بگرداند؟
هوش مصنوعی: دل پاک و روشن، زیبایی‌ها و نیکی‌های جهان را به خوبی می‌بیند. آیا می‌توان آیینه را طوری برگرداند که زشت و زیبا را از هم تشخیص ندهد؟
مکافات عمل در چشم ظالم خواب می سوزد
از ان در خانه های زخم، پیکان جا بگرداند
هوش مصنوعی: نتیجهٔ کارهای انسان، به ویژه افرادی که ظلم می‌کنند، در خواب آن‌ها را عذاب می‌دهد و مانند زخم‌هایی در زندگی‌شان جلوه‌گر می‌شود؛ طوری که هر لحظه ممکن است عواقب اعمالشان به سراغشان بیاید.
تفاوت نیست در اجزای این وحشت سرا صائب
کسی تا چند جای خویش را بیجا بگرداند؟
هوش مصنوعی: در این خانه پر از ترس و وحشت، هیچ تفاوتی بین اجزایش وجود ندارد. صائب، کسی تا چه زمانی می‌تواند جا و مکانی را که خود نمی‌داند، بی‌مورد تغییر دهد؟