گنجور

غزل شمارهٔ ۳۱۱۵

دل بی‌آرزو آسوده از تشویش می‌باشد
به قدر آرزو دل‌های مردم ریش می‌باشد
به مقدار حطام دنیوی دود از سرا خیزد
توانگر را ز درویش آه حسرت بیش می‌باشد
ز زنبور عسل این نکتهٔ باریک روشن شد
که در دنبال، نوش این جهان را نیش می‌باشد
سفر اخلاق خوب و زشت را بی‌پرده می‌سازد
کجی در تیر پوشیده است تا در کیش می‌باشد
به عرض علم نبود یک سر مو چشم مردم را
فضیلت در زمان ما به عرض ریش می‌باشد
ز عمر رفته جز کلفت نباشد حاصل پیران
که در دنبال، گرد کاروانی بیش می‌باشد
به خون یکدگر باشند ارباب طمع تشنه
سگ از راه گرفتن دشمن درویش می‌باشد
ندارد از شبیخون نسیم صبح غم صائب
که سوز دل چراغ خانهٔ درویش می‌باشد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دل بی‌آرزو آسوده از تشویش می‌باشد
به قدر آرزو دل‌های مردم ریش می‌باشد
هوش مصنوعی: دل‌هایی که آرزویی ندارند، آرام و بی‌هیجان هستند، اما دل‌های مردم به اندازه آرزوهایشان دچار درد و رنج می‌شوند.
به مقدار حطام دنیوی دود از سرا خیزد
توانگر را ز درویش آه حسرت بیش می‌باشد
هوش مصنوعی: از خانه‌ی توانگران به اندازه‌ی متاع دنیوی، دود بلند می‌شود، در حالی که آه حسرت درویش بیشتر است.
ز زنبور عسل این نکتهٔ باریک روشن شد
که در دنبال، نوش این جهان را نیش می‌باشد
هوش مصنوعی: از زنبور عسل متوجه می‌شویم که لذت‌های زندگی، اگرچه دلپذیرند، در نهایت می‌توانند با درد و زحمت همراه باشند.
سفر اخلاق خوب و زشت را بی‌پرده می‌سازد
کجی در تیر پوشیده است تا در کیش می‌باشد
هوش مصنوعی: سفر می‌تواند رفتارهای خوب و بد را به وضوح نشان دهد، چرا که نقص‌ها و اشتباهات افراد را در موقعیت‌های مختلف آشکار می‌کند.
به عرض علم نبود یک سر مو چشم مردم را
فضیلت در زمان ما به عرض ریش می‌باشد
هوش مصنوعی: در زمانه‌ ما، افراد به جای اینکه به دانش و علم اهمیت بدهند، بیشتر به ظواهر و مسائلی مانند ریش نگاه می‌کنند و این موضوع براشان اهمیت بیشتری دارد.
ز عمر رفته جز کلفت نباشد حاصل پیران
که در دنبال، گرد کاروانی بیش می‌باشد
هوش مصنوعی: از عمر گذرانده جز حسرت چیزی باقی نمی‌ماند. کسانیکه به زحمت پیری رسیده‌اند، بیشتر شبیه دنبال‌کنندگان یک کاروان هستند تا اینکه به چیزی دست یافته باشند.
به خون یکدگر باشند ارباب طمع تشنه
سگ از راه گرفتن دشمن درویش می‌باشد
هوش مصنوعی: افراد طمع‌کار به خاطر خواسته‌ها و منافع خود، به یکدیگر آسیب می‌زنند. مانند سگی که برای شکار طعمه، دشمنانش را شکار می‌کند.
ندارد از شبیخون نسیم صبح غم صائب
که سوز دل چراغ خانهٔ درویش می‌باشد
هوش مصنوعی: نسیم صبح غم و اندوهی ندارد، زیرا سوز دل درویش مانند چراغ خانه‌اش می‌باشد.