گنجور

غزل شمارهٔ ۳۰۹۱

اگر جان دربهای می دهی بر می ستم باشد
که در میزان ماه مصر گوهر سنگ کم باشد
زوصل دختر رز در جوانی کام دل بستان
که در پیری می روشن چراغ صبحدم باشد
به اندک فرصتی تاک از درختان گشت رعناتر
نگردد زیردست آن کس که از اهل کرم باشد
دعای بی نیازان روی گرداندن نمی داند
زبان چون پاک گردید از طمع تیغ دودم باشد
مشو از چین ابروی سپر زنهار رو گردان
که چون شمشیر مردان را گشایش در قدم باشد
سخنسازی ندارد جز خجالت حاصل دیگر
سر اهل سخن در پیش دایم چون قلم باشد
به دینار و درم نتوان شدن از اغنیا صائب
دل خرسند هر کس را که باشد محتشم باشد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

اگر جان دربهای می دهی بر می ستم باشد
که در میزان ماه مصر گوهر سنگ کم باشد
هوش مصنوعی: اگر در زندگی‌ات از چیزی می‌گذری، شاید به خاطر ارزشمندی آن چیز باشد، اما باید مراقب باشی که در این گذشتن حواست به ارزش واقعی آن باشد.
زوصل دختر رز در جوانی کام دل بستان
که در پیری می روشن چراغ صبحدم باشد
هوش مصنوعی: در دوران جوانی از زیبایی‌ها و لذت‌ها بهره‌مند شو، چرا که در پیری نمی‌توان به راحتی از آن‌ها بهره برد و تنها یادگارهایی از دوران جوانی باقی می‌ماند.
به اندک فرصتی تاک از درختان گشت رعناتر
نگردد زیردست آن کس که از اهل کرم باشد
هوش مصنوعی: در کمترین زمان ممکن، زیبایی درختان بیشتر می‌شود و این زیبایی زیر دست کسی که از بزرگان و مهربانان باشد، نخواهد گذشت.
دعای بی نیازان روی گرداندن نمی داند
زبان چون پاک گردید از طمع تیغ دودم باشد
هوش مصنوعی: دعای کسانی که بی‌نیاز هستند، هیچ‌گاه به‌سوی دیگری نمی‌رود. وقتی زبان از خواسته‌های دنیوی پاک شود، لبه‌ی تیغ همانند دود می‌شود.
مشو از چین ابروی سپر زنهار رو گردان
که چون شمشیر مردان را گشایش در قدم باشد
هوش مصنوعی: از ابروهای خمیده خود غافل نشو و از آن دوری نکن، زیرا مانند شمشیر مردان، که در کارزار به پیروزی می‌انجامد، بر روی قدم‌هایت اثر مثبت دارد.
سخنسازی ندارد جز خجالت حاصل دیگر
سر اهل سخن در پیش دایم چون قلم باشد
هوش مصنوعی: فقط حس خجالت باقی مانده است و دیگر نمی‌توان در برابر کسانی که اهل سخن هستند، آرامش داشت. آدمی همچون قلم باید همیشه آمادهٔ بیان و نوشتن باشد.
به دینار و درم نتوان شدن از اغنیا صائب
دل خرسند هر کس را که باشد محتشم باشد
هوش مصنوعی: اگر کسی به مال و ثروت عادت کند و به آن وابسته باشد، نمی‌تواند از ثروتمندان و داراها دور شود. اما کسی که جوانمرد و با شخصیت است، دلش از داشتن و نداشتن پول خرسند می‌شود.