گنجور

غزل شمارهٔ ۳۰۸۷

به مقدار تمنا داغ در دل جلوه گر باشد
به قدر خار و خس در آتش سوزان شرر باشد
زسیلاب حوادث عارف از جا در نمی آید
کمند وحدت صاحبدلان موج خطر باشد
منه خشت اقامت بر زمین در عالم امکان
که چون ریگ روان اجزای عالم در سفر باشد
حقارت پیشه کن گر اعتبار از عشق می خواهی
که پیش پادشاهان مهر کوچک معتبر باشد
محبت بیشتر دلهای شاهان را به دام آرد
حباب و موج بحر عشق از تاج و کمر باشد
حواس جمع خواهی نازک اندامی به دست آور
که این اوراق را شیرازه از موی کمر باشد
شود ریحان تر خواب پریشان، گرد بالینش
ز اسباب جهان آن را که خشتی زیر سر باشد
به عقل ناقص خود داشتم امیدها صائب
ندانستم که دام مرغ زیرک سخت تر باشد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

به مقدار تمنا داغ در دل جلوه گر باشد
به قدر خار و خس در آتش سوزان شرر باشد
هوش مصنوعی: هر چه قدر که انسان در دل خود آرزو و خواسته داشته باشد، به همان اندازه هم درد و رنج درونش وجود خواهد داشت. مانند اینکه در آتش سوزان، درخت‌های خاردار و علف‌های هرز نیز شعله‌ور می‌شوند.
زسیلاب حوادث عارف از جا در نمی آید
کمند وحدت صاحبدلان موج خطر باشد
هوش مصنوعی: عارف در برابر چالش‌ها و حوادث زندگی ثابت‌قدم و مقاوم است و از موقعیت خود خارج نمی‌شود؛ زیرا پیوندی عمیق با همنوعان خود دارد و این ارتباط می‌تواند در مواقع خطر، او را دچار تزلزل نکند.
منه خشت اقامت بر زمین در عالم امکان
که چون ریگ روان اجزای عالم در سفر باشد
هوش مصنوعی: سعی نکن که زندگی‌ات را بر زمین این دنیا نگه‌داری، زیرا اجزای جهان مانند دانه‌های شن در حال حرکت و تغییر هستند و ثابت نمی‌مانند.
حقارت پیشه کن گر اعتبار از عشق می خواهی
که پیش پادشاهان مهر کوچک معتبر باشد
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی از عشق اعتبار و منزلت بدست آوری، باید humble و فروتن باشی؛ زیرا حتی محبت‌های کوچک نیز در نظر پادشاهان ارزشمندند.
محبت بیشتر دلهای شاهان را به دام آرد
حباب و موج بحر عشق از تاج و کمر باشد
هوش مصنوعی: عشق و محبت می‌تواند دل‌های بزرگ و قدرتمند را به دام بیندازد و همچون حباب و موج دریا، از جواهرات ارزشمند زندگی آنان باشد.
حواس جمع خواهی نازک اندامی به دست آور
که این اوراق را شیرازه از موی کمر باشد
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی حواس خود را متمرکز کنی، باید زیبایی و نازکی را به دست آوری که در آن نوعی انسجام و پیوند وجود داشته باشد، همانند این که این اوراق را با موهای کمر به هم متصل کنی.
شود ریحان تر خواب پریشان، گرد بالینش
ز اسباب جهان آن را که خشتی زیر سر باشد
هوش مصنوعی: خواب آرام و دلپذیری برای کسی که در کنار او وسایل دنیوی وجود دارد، به وجود می‌آید؛ به ویژه اگر زیر سرش تکه‌ای سنگ باشد.
به عقل ناقص خود داشتم امیدها صائب
ندانستم که دام مرغ زیرک سخت تر باشد
هوش مصنوعی: با عقل ناتوان خود، به آینده و امکان‌هایش امید داشتم، اما نمی‌دانستم که بازی‌های زیرکانه و پیچیده‌تر از آنچه تصور می‌کردم، وجود دارد.