گنجور

غزل شمارهٔ ۳۰۸۰

دل تاریک من روشن زفیض صبحگاهی شد
چراغ من جهان افروز زین نور الهی شد
سر خود گوی چوگان حوادث کرد بی مغزی
که با داغ جنون قانع به تاج پادشاهی شد
بهار دیده نظارگی شد چون گل رعنا
زعشق لاله رویان چهره هر کس که کاهی شد
امید من یکی صد شد به دور خط از ان لبها
چو آب زندگانی قسمت خضر از سیاهی شد
زبدخویی چرا بازیچه شیطان شود آدم؟
زخلق خوش توان تا مظهر لطف الهی شد
عزیزان جهان را خوار سازد پاکدامانی
اسیر چاه و زندان ماه مصر از بیگناهی شد
سر خود در سر زینت مکن چون کوته اندیشان
که عمر شمع کوته بقر سر زرین کلاهی شد
سبکروحانه پیش از مرگ ترک جسم خاکی کن
چو زین ویرانه بیرون عاقبت خواهی نخواهی شد
به از خجلت شفیعی نیست صائب رو سیاهان را
که جرم اندک من بی شمار از عذرخواهی شد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دل تاریک من روشن زفیض صبحگاهی شد
چراغ من جهان افروز زین نور الهی شد
هوش مصنوعی: دل تاریک من با روشنایی صبحگاهی روشن شد و چراغ من که به زندگی روشنایی می‌بخشد، به خاطر این نور الهی درخشان گردید.
سر خود گوی چوگان حوادث کرد بی مغزی
که با داغ جنون قانع به تاج پادشاهی شد
هوش مصنوعی: انسانی که به‌تازگی با مشکلات و چالش‌های زندگی روبه‌رو شده، از شدت بحران و دیوانگی، به‌گونه‌ای غافل و بی‌اندیشه، به پادشاهی و مقام دست یافته است.
بهار دیده نظارگی شد چون گل رعنا
زعشق لاله رویان چهره هر کس که کاهی شد
هوش مصنوعی: بهار باعث شده است که زیبایی و سرزندگی در چشم‌ها نمایان شود، مانند گل‌های زیبا. عشق به کسانی که چهره‌شان مانند گل لاله است، دل‌ها را شاداب کرده و زیبایی ظاهری هر فردی که دلی خسته و بی‌مهر دارد، روشن‌تر می‌شود.
امید من یکی صد شد به دور خط از ان لبها
چو آب زندگانی قسمت خضر از سیاهی شد
هوش مصنوعی: امید من به یکباره با دوری از لب‌هایت به صد برابر افزایش یافت؛ مانند آب زندگی که قسمت خضر از تاریکی و سیاهی جدا شده است.
زبدخویی چرا بازیچه شیطان شود آدم؟
زخلق خوش توان تا مظهر لطف الهی شد
هوش مصنوعی: چرا باید آدم به خاطر رفتارهای بدش ابزار دست شیطان شود؟ او می‌تواند با خُلق نیکو، مظهر رحمت خداوند باشد.
عزیزان جهان را خوار سازد پاکدامانی
اسیر چاه و زندان ماه مصر از بیگناهی شد
هوش مصنوعی: پاکدامنی می‌تواند به سادگی با رفتار ناپسند به دیگران آسیب بزند، همان‌طور که یعقوب در زندان و چاه به‌واسطه بی‌گناهی‌اش به سختی گرفتار شد.
سر خود در سر زینت مکن چون کوته اندیشان
که عمر شمع کوته بقر سر زرین کلاهی شد
هوش مصنوعی: به خود زینتی اضافه نکن و به ظواهر نپرداز، چون افرادی که با بینش محدود زندگی می‌کنند. عمر شمع کوتاه است، اما می‌تواند در نهایت به تاجی زرین تبدیل شود.
سبکروحانه پیش از مرگ ترک جسم خاکی کن
چو زین ویرانه بیرون عاقبت خواهی نخواهی شد
هوش مصنوعی: پیش از آن که به پایان عمر برسید، با کم کردن تعلقات دنیوی، از جسم و دنیای مادی خود دل بکنید، زیرا سرانجام ناچار از این دنیای فانی خارج خواهید شد.
به از خجلت شفیعی نیست صائب رو سیاهان را
که جرم اندک من بی شمار از عذرخواهی شد
هوش مصنوعی: بهتر است که از خجالت چیزی نگویم، زیرا رو سیاهان به خاطر اشتباه کوچک من بیش از حد معذرت‌خواهی کردند.