گنجور

غزل شمارهٔ ۲۹۵۲

هنرور را هنر گرد غم از دل برنمی دارد
که پروای لب خشک صدف گوهر نمی دارد
دلیل جوهر ذاتی است دلجویی ضعیفان را
که هر تیغی که باشد کند، سوزن بر نمی دارد
اگر خواهی دل روشن به آه گرم زور آور
که این آیینه غیر از آه، روشنگر نمی دارد
برآ از خویشتن گر شهپر پرواز می خواهی
که تا در بیضه باشد مرغ بال و پر نمی دارد
زنقش آرزو ساده است لوح سینه عاشق
که چون آیینه گردد صیقلی جوهر نمی دارد
لب میگون او را نیل چشم زخم باشد خط
وگرنه آتش یاقوت خاکستر نمی دارد

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هنرور را هنر گرد غم از دل برنمی دارد
که پروای لب خشک صدف گوهر نمی دارد
هوش مصنوعی: هنرور، با وجود هنر و استعدادش، نمی‌تواند غم را از دل خود دور کند، چرا که مانند صدفی که گوهر دارد، توجهی به آب و تر شدن لب‌هایش ندارد.
دلیل جوهر ذاتی است دلجویی ضعیفان را
که هر تیغی که باشد کند، سوزن بر نمی دارد
هوش مصنوعی: جوهر اصلی و ویژگی انسانی، توجه و محبت به افرادی است که آسیب‌پذیرترند. حتی اگر با مشکلات سختی روبه‌رو شوند، این محبت و دلجویی از آنها همچنان ادامه دارد و مانند سوزن، به سادگی آسیب نمی‌بیند.
اگر خواهی دل روشن به آه گرم زور آور
که این آیینه غیر از آه، روشنگر نمی دارد
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی دل‌ات روشن و شفاف شود، باید با تلاش و جدیت و از دل، آهی سرد و جان‌سوز برآوری؛ زیرا این آینه (دل) فقط با چنین آهی می‌تواند روشنی و نور را به نمایش بگذارد.
برآ از خویشتن گر شهپر پرواز می خواهی
که تا در بیضه باشد مرغ بال و پر نمی دارد
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی پرواز کنی و اوج بگیری، باید از خودت بیرون بیایی و خودت را فراتر از محدودیت‌هایت ببینی. چون تا زمانی که در قفس خودت بمانی، نمی‌توانی اجازه‌دهنده‌ی بال و پر بودن خودت باشی.
زنقش آرزو ساده است لوح سینه عاشق
که چون آیینه گردد صیقلی جوهر نمی دارد
هوش مصنوعی: آرزوهای زن ساده‌اند، چنان که سینه عاشق مانند لوحی می‌شود که وقتی صاف و صیقل بخورد، دیگر هیچ چیزی در آن نمی‌ماند.
لب میگون او را نیل چشم زخم باشد خط
وگرنه آتش یاقوت خاکستر نمی دارد
هوش مصنوعی: چشمان او مانند نیل و لب‌هایش مانند میگون است، اگرچه این زیبایی می‌تواند به چشم زخم دچار شود. در غیر این صورت، در صورتی که آتش یاقوت وجود نداشت، دیگر هیچ چیزی نمی‌توانست به خاکستر تبدیل شود.