گنجور

غزل شمارهٔ ۲۶۸۱

تا نگردد محو انجم مهر تابان کی شود؟
تا نریزد اشک گردون صبح خندان کی شود؟
جلوه عدل است در چشم ستمگر ظلم را
آسمان از کرده های خود پشیمان کی شود؟
گردباد آسمان در وادی عشق است محو
در چنین دشتی غبار ما نمایان کی شود؟
سینه عاشق نمی باشد تهی از درد و داغ
خانه اهل کرم خالی ز مهمان کی شود؟
هر هوسناکی که سوزد داغ، اهل عشق نیست
دیو اگر انگشتری یابد سلیمان کی شود؟
چشم مادر گریه بیجا دست می دارد نگاه
دخل دریا کم به خرج ابر نیسان کی شود؟
تشنگی نتوان به شبنم بردن از ریگ روان
خاک بی انصاف سیر از خرده جان کی شود؟
می رود چون موج از آب گهر دامن فشان
دیده ما جای آن سرو خرامان کی شود؟
شد جهان کان نمک از خنده پنهان او
شورش محشر حصاری در نمکدان کی شود؟
عاشق پر دل نمی اندیشد از زخم زبان
سیل از دریا به خاری روی گردان کی شود؟
توشه راه است برق گر مرو را خاروخس
کعبه رو دلگیر از خار مغیلان کی شود؟
با چراغ برق می جوید ضعیفان را سحاب
در بهاران دانه زیر خاک پنهان کی شود؟
فکر صائب در غریبی می نماید خویش را
سرمه مقبول نظرها در صفاهان کی شود؟
پیش مردان می گشاید عشق، صائب راز خویش
هر کجا مردی نباشد تیغ عریان کی شود؟

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

تا نگردد محو انجم مهر تابان کی شود؟
تا نریزد اشک گردون صبح خندان کی شود؟
هوش مصنوعی: تا هنگامی که ستاره‌ها و خورشید محو نشوند، چه زمانی این اتفاق می‌افتد؟ و تا زمانی که اشک آسمان بر چهره‌ی صبح‌خندانی نریزد، چه زمانی خواهد بود؟
جلوه عدل است در چشم ستمگر ظلم را
آسمان از کرده های خود پشیمان کی شود؟
هوش مصنوعی: جلوه عدالت در دیدگاه ستمگر به شکل ظلم نمایان است. آیا آسمان از کارهای خود به خاطر این ظلم پشیمان خواهد شد؟
گردباد آسمان در وادی عشق است محو
در چنین دشتی غبار ما نمایان کی شود؟
هوش مصنوعی: طوفان آسمانی در میدان عشق وجود دارد و در چنین سرزمینی که پر از غبار است، چه زمانی می‌توانیم خود را نشان دهیم؟
سینه عاشق نمی باشد تهی از درد و داغ
خانه اهل کرم خالی ز مهمان کی شود؟
هوش مصنوعی: دل عاشق هرگز از درد و رنج خالی نیست و چطور می‌تواند خانه‌ای که میزبان اهل کرم است، بدون مهمان بماند؟
هر هوسناکی که سوزد داغ، اهل عشق نیست
دیو اگر انگشتری یابد سلیمان کی شود؟
هوش مصنوعی: هر کسی که فقط به دنبال لذت و هوسرانی باشد، واقعاً عاشق نیست. اگر موجودی شیطانی به قدرت و ثروتی مثل انگشتری سلیمان دست یابد، این به معنای این نیست که او نیز به مقام و فضیلت سلیمان رسیده است.
چشم مادر گریه بیجا دست می دارد نگاه
دخل دریا کم به خرج ابر نیسان کی شود؟
هوش مصنوعی: چشم مادر به چیزی بیهوده اشک می‌ریزد، در حالی که نگاهی به خرج کردن دریا وجود ندارد. ابر نیسان چه زمانی باران خواهد بارید؟
تشنگی نتوان به شبنم بردن از ریگ روان
خاک بی انصاف سیر از خرده جان کی شود؟
هوش مصنوعی: تشنگی را نمی‌توان با شبنم از خاک بی‌رحم برطرف کرد. آیا می‌توان از ذره‌ای جان سیراب شد؟
می رود چون موج از آب گهر دامن فشان
دیده ما جای آن سرو خرامان کی شود؟
هوش مصنوعی: به نظر می‌رسد که شخصی به خاطر زیبایی و جلوه‌ای که دارد، همچون موجی از آب دور می‌شود و با دل‌تنگی به آن می‌نگرد. او به دنبال روزی است که جای آن‌که سرو خرامان است، دوباره در دیده‌اش قرار گیرد و این احساس جدایی و دلتنگی برایش در جایی دیگر گم شده است.
شد جهان کان نمک از خنده پنهان او
شورش محشر حصاری در نمکدان کی شود؟
هوش مصنوعی: جهان به خاطر خنده‌ی پنهان او پر از شور و شوق شده است. چه زمانی می‌توان حصاری از نمک در نمکدان ایجاد کرد؟
عاشق پر دل نمی اندیشد از زخم زبان
سیل از دریا به خاری روی گردان کی شود؟
هوش مصنوعی: عاشق واقعی به حرف‌های زشت و آزاردهنده توجهی نمی‌کند. همان‌طور که آب دریا به خارها اهمیت نمی‌دهد، او هم از مشکلات و دردسرها دوری می‌کند.
توشه راه است برق گر مرو را خاروخس
کعبه رو دلگیر از خار مغیلان کی شود؟
هوش مصنوعی: این بیت به ما می‌گوید که در سفر زندگی، اگر به اهداف و آرزوهایتان نرسیدید و با موانع و مشکلاتی مثل خارهای بی‌فایده روبرو شدید، نباید ناامید شوید. مانند اینکه کاشی کعبه معمولاً مردم را معطوف به خود می‌کند، دلگیر شدن از مشکلات نباید مانع پیشرفت و حرکت به سمت هدف شود. در واقع، باید به نور و امید وحدت و اتحاد توجه کنیم و از سختی‌ها عبور کنیم.
با چراغ برق می جوید ضعیفان را سحاب
در بهاران دانه زیر خاک پنهان کی شود؟
هوش مصنوعی: در بهار، ابرها دانه‌های پنهان در زیر خاک را جستجو می‌کنند، مانند اینکه با چراغی روشن به دنبال نشانه‌هایی از آنها هستند. کی این جستجو به نتیجه خواهد رسید؟
فکر صائب در غریبی می نماید خویش را
سرمه مقبول نظرها در صفاهان کی شود؟
هوش مصنوعی: در دورانی که انسان در تنهایی و غریبی به سر می‌برد، افکار درست و شایسته خود را بهتر می‌تواند ببیند. اما در شهر اصفهان، که معروف به زیبایی و قشنگی است، کی فکری که همه را به خود جذب کند، به چشم خواهد آمد؟
پیش مردان می گشاید عشق، صائب راز خویش
هر کجا مردی نباشد تیغ عریان کی شود؟
هوش مصنوعی: عشق در دل مردان باز می‌شود، اما صائب هرگاه مردی حضور نداشته باشد، راز خود را نمی‌تواند افشا کند. مانند این که بدون حضور مردان، چطور می‌شود که تیغی برهنه و آخته شود؟