گنجور

غزل شمارهٔ ۲۶۷۳

گفتگو از عقد دندان گوهر غلطان شود
پوچ گو گردد کهنسالی که بی دندان شود
مگذران در خواب غفلت زندگانی را که عمر
چون فلاخن از گرانجانی سبک جولان شود
نیست اهل عشق را اندیشه ای از درد و داغ
بر خلیل الله آتش سنبل و ریحان شود
می برد گیرایی از کف روی تلخ میزبان
خشک از آن در بحر دایم پنجه مرجان شود
از عزیزی می شود فرمانروای رود نیل
روی یوسف چون کبود از سیلی اخوان شود
غافلان را تنگدستی می شود رهبر به حق
رو به دریا می کند ابری که بی باران شود
لب به شکر خنده مگشا همچو بیدردان که زود
می دهد بر باد سر را پسته چون خندان شود
از دل روشن توان صائب به عیب خود رسید
وای بر آن کس کز این آیینه رو گردان شود

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گفتگو از عقد دندان گوهر غلطان شود
پوچ گو گردد کهنسالی که بی دندان شود
هوش مصنوعی: اگر دربارهٔ زیبایی و ارزش‌های درونی صحبت کنیم، می‌توان گفت که وقتی فردی دندان‌هایش را از دست بدهد، اهمیت و اعتبارش در گفتگوها و تعاملات کاهش می‌یابد. مثل این است که در میانسالی هم، اگر کسی به مشکلات دندان‌پزشکی دچار شود، این اثر منفی بر روابط و احوالاتش خواهد گذاشت.
مگذران در خواب غفلت زندگانی را که عمر
چون فلاخن از گرانجانی سبک جولان شود
هوش مصنوعی: زندگی را در خواب غفلت نگذران، زیرا عمر مانند یک فلاخن به سرعت و بی‌خبر از سنگینی‌ها می‌گذرد و به پایان می‌رسد.
نیست اهل عشق را اندیشه ای از درد و داغ
بر خلیل الله آتش سنبل و ریحان شود
هوش مصنوعی: عاشق‌ها هیچ نگرانی از درد و رنج ندارند، حتی آتش و برکت را هم برای خلیل الله به کار می‌برند.
می برد گیرایی از کف روی تلخ میزبان
خشک از آن در بحر دایم پنجه مرجان شود
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و جذابیت موضوعی اشاره دارد که از دست دادن چیزی ارزشمند را در شرایطی سخت و ناپایدار نشان می‌دهد. گوینده تصویرسازی می‌کند که با وجود تلخی و دشواری، می‌توان به زیبایی و ارزش‌های جدید دست یافت. این جمله می‌تواند نشان‌دهنده تلاش برای پیشرفت و دستیابی به دلایل خوشحالی در میان مشکلات زندگی باشد.
از عزیزی می شود فرمانروای رود نیل
روی یوسف چون کبود از سیلی اخوان شود
هوش مصنوعی: از شخصی محترم و دوست داشتنی، به عنوان حاکم بر رود نیل، یاد می‌شود که مانند یوسف از غم و اندوه برادرانش، رنگ چهره‌اش به کبودی گراییده است.
غافلان را تنگدستی می شود رهبر به حق
رو به دریا می کند ابری که بی باران شود
هوش مصنوعی: کسانی که در غفلت به سر می‌برند، در تنگدستی و فقر به سر می‌برند. اما یک رهبر آگاه، به دریا (منابع و ثروت) توجه می‌کند همانند ابری که برای باریدن به وجود می‌آید، ولی اگر باران نبارد، بی‌فایده خواهد بود.
لب به شکر خنده مگشا همچو بیدردان که زود
می دهد بر باد سر را پسته چون خندان شود
هوش مصنوعی: لب‌های خود را با شکر و خنده باز نکن، مانند کسانی که درد نمی‌کشند. چون باد زود می‌تواند گل سرخی را از بین ببرد، پس مواظب باش که چه چیزهایی را در دسترس دیگران قرار می‌دهی.
از دل روشن توان صائب به عیب خود رسید
وای بر آن کس کز این آیینه رو گردان شود
هوش مصنوعی: کسی که دلش روشن است، می‌تواند به عیوب خود پی ببرد. افسوس بر آن کسی که از دیدن حقیقت و واقعیت خود رو بگرداند و از این آینه چشم بپوشاند.