گنجور

غزل شمارهٔ ۲۶۷۲

حاش لله از ملامت شوق جانان کم شود
خارخار کعبه از خار مغیلان کم شود
نیست در پیکان سرایت خنده سوفار را
تنگی دلها کی از لبهای خندان کم شود
خون به خون شستن ندارد جزندامت حاصلی
عشق دردی نیست کز سیر گلستان کم شود
وسعت مشرب کند هموار وضع چرخ را
شور سیلاب بهاران در بیابان کم شود
تا بود پیوسته با لعل لب سیراب یار
آب هیهات است از آن چاه زنخدان کم شود
گر به بلبل واگذار دیده بانی باغبان
نیست ممکن برگ سبزی از گلستان کم شود
می کند خم باده کم جوش را پرزورتر
خوبی یوسف کجا از چاه و زندان کم شود
حسن کامل می کند کوتاه دست زلف را
در بلندی سایه خورشید تابان کم شود
دیده شور سکندر تا بود در چاشنی
خضر را کی تشنگی از آب حیوان کم شود؟
عرض نعمت دستگاه حرص را سازد زیاد
نیست ممکن حرص مور از شکرستان کم شود
گر کند صد ماه نو را هر زمان ماه تمام
نیست ممکن ذره ای از مهر تابان کم شود
لنگر بیتابی دریا نمی گردد گهر
کی جنون دیوانه را از سنگ طفلان کم شود؟
باده نتوانست صائب زنگ غم از دل زدود
از گهر گرد یتیمی کی به طوفان کم شود؟

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

حاش لله از ملامت شوق جانان کم شود
خارخار کعبه از خار مغیلان کم شود
هوش مصنوعی: هرگز از محبت و دلتنگی برای معشوق خود نمی‌کاهد، حتی اگر عیب‌جویی‌هایی رخ دهد. کاخ کعبه هم از زیبایی‌های طبیعی محروم نمی‌شود، همچنان که یک خار بی‌اهمیت نمی‌تواند بر ارزش و زیبایی کعبه تأثیر بگذارد.
نیست در پیکان سرایت خنده سوفار را
تنگی دلها کی از لبهای خندان کم شود
هوش مصنوعی: در این شعر اشاره شده است که خنده و شادی از دل‌های انسان‌ها کم نمی‌شود، حتی اگر در زمان‌هایی دل‌ها تنگ و نگران باشند. یعنی خوشی واقعی از دل‌ها نشأت می‌گیرد و تحت تأثیر شرایط بیرونی قرار نمی‌گیرد.
خون به خون شستن ندارد جزندامت حاصلی
عشق دردی نیست کز سیر گلستان کم شود
هوش مصنوعی: عشق حقیقی هیچ نتیجه‌ای جز خود را از دست دادن ندارد؛ هیچ دردی از دل عاشق نمی‌کاهد، حتی اگر از زیبایی‌ها و شادکامی‌های زندگی در گلستان کم شود.
وسعت مشرب کند هموار وضع چرخ را
شور سیلاب بهاران در بیابان کم شود
هوش مصنوعی: گستردگی جهان در حیات و زندگی باعث می‌شود که شرایط زندگی تغییر کند، به‌طوری که شور و هیجان بهار در دشت و صحرا کم می‌شود.
تا بود پیوسته با لعل لب سیراب یار
آب هیهات است از آن چاه زنخدان کم شود
هوش مصنوعی: تا زمانی که لب‌های زیبای یار آبیاری می‌شود، نیت و آرزو برای رسیدن به آن چشمه جذاب و لطیف که بر روی صورت او قرار دارد، بی‌فایده است.
گر به بلبل واگذار دیده بانی باغبان
نیست ممکن برگ سبزی از گلستان کم شود
هوش مصنوعی: اگر به بلبل (پرنده‌ای که نماد زیبایی و عشق است) نظارت و مراقبت باغبان سپرده شود، ممکن نیست که از گلستان (باغ زیبا) برگی سبز کم شود.
می کند خم باده کم جوش را پرزورتر
خوبی یوسف کجا از چاه و زندان کم شود
هوش مصنوعی: خمش باده که آرام و بی‌صداست، به خاطر زیبایی‌های یوسف، هرچه قدر باشد، از چاه و زندانش کاسته نمی‌شود.
حسن کامل می کند کوتاه دست زلف را
در بلندی سایه خورشید تابان کم شود
هوش مصنوعی: زیبایی به کمال می‌رسد و در این کمال، سایه زلف‌هایش بر بلندی‌های نور خورشید کمرنگ می‌شود.
دیده شور سکندر تا بود در چاشنی
خضر را کی تشنگی از آب حیوان کم شود؟
هوش مصنوعی: چشم شور سکندر (اسکندر مقدونی) وقتی که در ظرف خضر (منبع آب حیات) باشد، آیا تشنگی از آب حیات کم می‌شود؟
عرض نعمت دستگاه حرص را سازد زیاد
نیست ممکن حرص مور از شکرستان کم شود
هوش مصنوعی: نعمت‌ها و امکانات زیاد باعث می‌شود که انسان طمع بیشتری پیدا کند و کمتر ممکن است که کسی از بوفور نعمت‌ها راضی شود و بخواهد تسلیم شود. به عبارت دیگر، هر چقدر که نعمت‌ها بیشتر باشد، طمع انسان نیز افزایش می‌یابد و ممکن نیست کسی از آن‌ها کم کند.
گر کند صد ماه نو را هر زمان ماه تمام
نیست ممکن ذره ای از مهر تابان کم شود
هوش مصنوعی: اگرچه هر ماه نو در زمان‌های مختلف به وجود می‌آید، اما ماه کامل هرگز کاهش نمی‌یابد و هیچ نقصی در نور خورشید نمی‌تواند ایجاد شود.
لنگر بیتابی دریا نمی گردد گهر
کی جنون دیوانه را از سنگ طفلان کم شود؟
هوش مصنوعی: لنگر بی‌تابی دریا نمی‌تواند جواهر بیابد، چرا که جنون دیوانه نمی‌تواند سنگ‌های کودکان را کاهش دهد.
باده نتوانست صائب زنگ غم از دل زدود
از گهر گرد یتیمی کی به طوفان کم شود؟
هوش مصنوعی: مشروب نتوانست غم را از دل صائب پاک کند، آیا از دانه‌های یتیمی، طوفان کم خواهد شد؟