گنجور

غزل شمارهٔ ۲۵۷۸

سایه بر هر کس که آن سرو خرامان افکند
رعشه چون آب روانش بر رگ جان افکند
عشق بالا دست هر کس را که برگیرد زخاک
آسمان را بر زمین چون سایه آسان افکند
پرده ناموس نتواند حریف عشق شد
بادبان چون پرده بر رخسار طوفان افکند؟
از گلوی خود بریدن وقت حاجت همت است
ورنه هر کس گاه سیری پیش سگ نان افکند
هر که را شرم کرم در زیر دامان پرورد
در دل شب سایلان را زر به دامان افکند
هر که اینجا جمع سازد خویش را، فردای حشر
خویش را چون قطره در دریای غفران افکند
رحم کن بر ناتوانان کز دهان شکوه مور
می تواند رخنه در ملک سلیمان افکند
بر ضعیفان رحم کردن، رحم بر خود کردن است
وای بر شیری که آتش در نیستان افکند
من چسان صائب نگهداری کنم خود را، که خضر
خویش را دانسته در چاه زنخدان افکند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سایه بر هر کس که آن سرو خرامان افکند
رعشه چون آب روانش بر رگ جان افکند
هوش مصنوعی: هر کسی که تحت تاثیر آن سرو زیبا قرار بگیرد، مانند آب روانی که بر رگ‌های زندگی جاری است، دچار لرز و هیجان می‌شود.
عشق بالا دست هر کس را که برگیرد زخاک
آسمان را بر زمین چون سایه آسان افکند
هوش مصنوعی: عشق، بر هر کسی که بخواهد، مانند سایه‌ای بر زمین می‌افتد و او را از خاک به آسمان می‌برد.
پرده ناموس نتواند حریف عشق شد
بادبان چون پرده بر رخسار طوفان افکند؟
هوش مصنوعی: عشق به قدری قوی و پرقدرت است که هیچ چیزی نمی‌تواند مانع آن شود، حتی اگر به ظاهر مانند پرده‌ای باشد که بر روی چیزهای مهمی کشیده شده است. مانند بادی که می‌تواند بادبان را به حرکت درآورد و پرده را کنار بزند، عشق نیز می‌تواند بر هر مانعی غلبه کند.
از گلوی خود بریدن وقت حاجت همت است
ورنه هر کس گاه سیری پیش سگ نان افکند
هوش مصنوعی: در زمان نیاز و در شرایط دشوار، تلاش و اراده لازم است تا به خواسته‌ها برسیم. در غیر این صورت، هر کسی به راحتی و بدون تلاش، امکانات و نعمت‌ها را به دیگران تقدیم می‌کند، حتی به کسانی که آن‌ها را شایسته نمی‌داند.
هر که را شرم کرم در زیر دامان پرورد
در دل شب سایلان را زر به دامان افکند
هوش مصنوعی: هر کسی که تحت نظر لطف و محبت خداوند قرار گیرد، در دل شب به طور ناگهانی نعمت و ثروت را به دیگران ارزانی می‌کند.
هر که اینجا جمع سازد خویش را، فردای حشر
خویش را چون قطره در دریای غفران افکند
هوش مصنوعی: هر کسی که در این دنیا خود را جمع و جور کند و به خوبی‌ها بپردازد، در روز قیامت مانند قطری خواهد بود که در دریای بخشش الهی غرق می‌شود.
رحم کن بر ناتوانان کز دهان شکوه مور
می تواند رخنه در ملک سلیمان افکند
هوش مصنوعی: به ناتوانان رحم کن، زیرا حتی صدای یک مور می‌تواند در سرزمین سلیمان آشفتگی ایجاد کند.
بر ضعیفان رحم کردن، رحم بر خود کردن است
وای بر شیری که آتش در نیستان افکند
هوش مصنوعی: کمک و رحمت به ناتوانان، در واقع نیکوکاری به خودمان است. وای بر کسی که باعث ایجاد درد و مشکل در محیطی آرام و بی‌گناه شود.
من چسان صائب نگهداری کنم خود را، که خضر
خویش را دانسته در چاه زنخدان افکند
هوش مصنوعی: چگونه می‌توانم خودم را حفظ کنم، در حالی که می‌دانم که سبز بودن من به تنهایی در چاهی از مشکلات و دشواری‌ها قرار گرفته است؟