گنجور

غزل شمارهٔ ۲۵۶۵

خط غزال چشم را آهوی مشکین می‌کند
چهره‌های ساده را بتخانه چین می‌کند
در گلستانی که چشم بلبلان بیدار نیست
پای خواب‌آلود کار دست گلچین می‌کند
نیست یک ساعت هوس را تاب خودداری فزون
این ستمگر آفرین را زود نفرین می‌کند
گر کند در دادن تشریف، شیرین کوتهی
تیشه را از خون خود فرهاد رنگین می‌کند
می‌توان دیدن ز کشتی اضطراب بحر را
حسن طوفان بیشتر در خانه زین می‌کند
شکوه کردن از حیات تلخ، کافر نعمتی است
خواب را شیرینی افسانه سنگین می‌کند
سینه شیرین کلامان در غبار غم خوش است
طوطیان را صافی آیینه خودبین می‌کند
می‌کشد در خاکدان جسم، خواری جان پاک
باده تا در خم بود از خشت بالین می‌کند
این نگاه آشنارویی که من دیدم از او
زود صائب خلق را بیگانه از دین می‌کند

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خط غزال چشم را آهوی مشکین می‌کند
چهره‌های ساده را بتخانه چین می‌کند
هوش مصنوعی: خط زیبای چشم، مانند گوزنی سیاه و خوش‌رنگ، چهره‌های ساده و بی‌آلایش را به شکلی مجلل و دلربا تبدیل می‌کند.
در گلستانی که چشم بلبلان بیدار نیست
پای خواب‌آلود کار دست گلچین می‌کند
هوش مصنوعی: در باغی که بلبلان بیدار و آگاه نیستند، خواب‌آلودگی باعث می‌شود که فقط گلچین به کار خود ادامه دهد.
نیست یک ساعت هوس را تاب خودداری فزون
این ستمگر آفرین را زود نفرین می‌کند
هوش مصنوعی: سختی و فشار هوس و تمایلات به قدری زیاد است که نمی‌توان به راحتی از آن‌ها چشم‌پوشی کرد. این احساس ناپایداری و نارضایتی نسبت به این وضعیت باعث می‌شود که انسان زود خشمگین شود و بدگویی کند.
گر کند در دادن تشریف، شیرین کوتهی
تیشه را از خون خود فرهاد رنگین می‌کند
هوش مصنوعی: اگر شیرین بخواهد به فرهاد ارزش و مقام بدهد، او چنان احساساتی می‌شود که حتی از خون خود برای رنگین کردن تیشه‌اش استفاده می‌کند.
می‌توان دیدن ز کشتی اضطراب بحر را
حسن طوفان بیشتر در خانه زین می‌کند
هوش مصنوعی: خود را در دل طوفان آرامش می‌یابد، زیرا در خانه، آرامش بیشتری وجود دارد.
شکوه کردن از حیات تلخ، کافر نعمتی است
خواب را شیرینی افسانه سنگین می‌کند
هوش مصنوعی: ناراحتی و نارضایتی از زندگی سخت، نشانه‌ای از کفران نعمت‌هاست و خوابیدن را به شیرینی یک داستان خیالی تبدیل می‌کند.
سینه شیرین کلامان در غبار غم خوش است
طوطیان را صافی آیینه خودبین می‌کند
هوش مصنوعی: سینه‌ی کسانی که با سخنان شیرین حرف می‌زنند، در میان غم و اندوه همچنان خوشبو و دلچسب است. این سخنان همانند طوطیانی هستند که با کیفیت خوب آینه خود را بهتر نشان می‌دهند و از خودشان راضی‌تر می‌شوند.
می‌کشد در خاکدان جسم، خواری جان پاک
باده تا در خم بود از خشت بالین می‌کند
هوش مصنوعی: این بیت اشاره به این دارد که جسم انسان در خاک دفن می‌شود و در حالی که روح او پاک است، باز هم تحت تأثیر ونقصان‌های دنیا قرار می‌گیرد. این حالتی است که مثلاً ممکن است از عواطف و ضربه‌های زندگی حاصل شود. در نهایت، این توصیف به نوعی به عواطف و دردهای زندگی اشاره دارد که روح را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این نگاه آشنارویی که من دیدم از او
زود صائب خلق را بیگانه از دین می‌کند
هوش مصنوعی: این نگاهی که من از او دیدم، به سرعت می‌تواند آدم‌ها را از دین و باورهایشان دور کند.