گنجور

غزل شمارهٔ ۲۵

نیست سنگِ کم اگر در پلهٔ میزان ترا
کعبه و بتخانه باشد در نظر یکسان ترا
تا نبندی رخنهٔ چشم و دهان و گوش را
از درونِ دل نجوشد چشمهٔ حیوان ترا
همرهانِ سست در راهِ طلب سنگِ رهند
دل مخور، افتاد در پیری اگر دندان ترا
گرچه نگذارد کمان از خانهٔ خود پا برون
قامتِ خَم ساخت در پیری سبک جولان ترا
گوشمال آخر شود دستِ نوازش ساز را
سر مکش گر گوشمالی می‌دهد دوران ترا
نیست بی جمعیتِ خاطر تلاوت را ثمر
می‌شود سی پاره دل در خواندنِ قرآن ترا
از خجالت می‌شود هر دم به رنگی چهره‌ات
بس کز الوانِ گنه، آلوده شد دامان ترا
صبح زد از خنده‌رویی غوطه در خونِ شفق
تا چه گلها بشکفد از چهرهٔ خندان ترا
سوده شد از خوردنِ نان گرچه دندان‌های تو
چشمِ کوته‌بین پرد باز از برای نان ترا
چون به زیرِ خاک خواهی خفت، کز بس سرکشی
می‌فشانی گر نشیند گَرد بر دامان ترا
گر نشویی صائب از اشکِ ندامت روی خویش
جز سیه‌رویی نباشد حاصل از دیوان ترا

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نیست سنگِ کم اگر در پلهٔ میزان ترا
کعبه و بتخانه باشد در نظر یکسان ترا
هوش مصنوعی: اگر در مقام قضاوت ارزش‌ها، کعبه و بتخانه را یکسان ببینی، نباید انتظار داشته باشی که سنگ‌های کم‌ارزش، تأثیر کمتری داشته باشند. در واقع، ارزش‌گذاری نادرست باعث می‌شود که همه چیز به یک‌اندازه بی‌اهمیت به نظر برسد.
تا نبندی رخنهٔ چشم و دهان و گوش را
از درونِ دل نجوشد چشمهٔ حیوان ترا
هوش مصنوعی: برای آنکه چشمهٔ زندگی و احساسات درونت به حرکت نیفتد، باید چشم و دهان و گوش خود را بسته نگه‌داری.
همرهانِ سست در راهِ طلب سنگِ رهند
دل مخور، افتاد در پیری اگر دندان ترا
هوش مصنوعی: همراهان ضعیف و ناتوان در مسیر جستجوی هدف، نگران نباشید که اگر در میانسالی دندان‌هایتان بیفتد، سنگ‌های مسیر شما را متوقف نمی‌کند.
گرچه نگذارد کمان از خانهٔ خود پا برون
قامتِ خَم ساخت در پیری سبک جولان ترا
هوش مصنوعی: اگرچه این کمان اجازه نمی‌دهد که تو از خانه‌ات بیرون بروی، ولی در پیری باید با قامت خمیده‌ات به سبکی و نرمش حرکت کنی.
گوشمال آخر شود دستِ نوازش ساز را
سر مکش گر گوشمالی می‌دهد دوران ترا
هوش مصنوعی: اگر کسی به تو تذکری می‌دهد یا به نوعی نصیحت می‌کند، نباید ناراحت شوی و از راه درست فاصله بگیری. چرا که این یادآوری‌ها می‌تواند به بهبود اوضاع و پیشرفت تو کمک کند. پس بهتر است با دقت به آنچه می‌گویند گوش بدهی و از آن درس بگیری.
نیست بی جمعیتِ خاطر تلاوت را ثمر
می‌شود سی پاره دل در خواندنِ قرآن ترا
هوش مصنوعی: بدون حضور مردم و همراهی دل، خواندن قرآن نتیجه‌ای نخواهد داشت. زمانی که دل‌ها به هم متصل و جمع هستند، تلاوت قرآن می‌تواند تأثیرگذار باشد.
از خجالت می‌شود هر دم به رنگی چهره‌ات
بس کز الوانِ گنه، آلوده شد دامان ترا
هوش مصنوعی: به خاطر شرم و خجالت، هر لحظه رنگی به چهره‌ات می‌زند، زیرا که دامن تو به خاطر گناهانی که کرده‌ای، آلوده و ناپاک شده است.
صبح زد از خنده‌رویی غوطه در خونِ شفق
تا چه گلها بشکفد از چهرهٔ خندان ترا
هوش مصنوعی: با طلوع آفتاب از چهره‌ی زیبای تو، که غرق در رنگ سرخ صبحگاهی است، گل‌ها چقدر زیبا خواهند شکفت.
سوده شد از خوردنِ نان گرچه دندان‌های تو
چشمِ کوته‌بین پرد باز از برای نان ترا
هوش مصنوعی: به خاطر خوردن نان، زحمت و رنجی که می‌کشی، شاید دندان‌های تو نتوانند آن را بخوبی بشکنند، ولی تو همچنان به خاطر نان، چشم‌انتظاری و کوشش می‌کنی.
چون به زیرِ خاک خواهی خفت، کز بس سرکشی
می‌فشانی گر نشیند گَرد بر دامان ترا
هوش مصنوعی: زمانی که به زیر خاک خواهی رفت، به خاطر سرکشی‌های زیادی که داشته‌ای، غبار بر دامن تو نشسته است.
گر نشویی صائب از اشکِ ندامت روی خویش
جز سیه‌رویی نباشد حاصل از دیوان ترا
هوش مصنوعی: اگر به خاطر اشک‌های پشیمانی خودت را پاک نکنى، هیچ نتیجه‌ای جز سیاه‌رویی و ننگ از دیوانت نخواهی داشت.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۲۵ به خوانش عندلیب

حاشیه ها

1400/10/28 08:12
قطره

لطفا خوانش اشعار را با دقت بیشتربگذارید. بیت اول صحیح خوانده نشده است.