گنجور

غزل شمارهٔ ۲۳۲۱

رغبت می را کند چندان که نوشیدن زیاد
می شود شوق لب میگون زبوسیدن زیاد
می کند دل را پریشان شادی بی عاقبت
رخنه در دل غنچه را گردد زخندیدن زیاد
باد دستی کهربای خرمن جمعیت است
حاصل دهقان شود از تخم پاشیدن زیاد
نیست بعد از مرگ هم رزق حریص آسودگی
پیچ و تاب مار گردد وقت خوابیدن زیاد
می گشاید هر که چون ناخن گره از کار خلق
می شود بالیدنش پیوسته از چیدن زیاد
منع حرص می فزون سازد که نخل تاک را
از بریدن می شود هر سال بالیدن زیاد
کرد میزان در نظرها ماه کنعان را سبک
قدر گوهر گرچه می گردد زسنجیدن زیاد
از نپرسیدن شود گر دیگران را درد بیش
بی دماغان را شود زحمت زپرسیدن زیاد
نفس کجرو پا به راه راست از پیری نهشت
از عصا گردید ما را پای لغزیدن زیاد
عمر کوته گردد از پاس نفس صائب دراز
می کند این رشته را بر خویش پیچیدن زیاد

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

رغبت می را کند چندان که نوشیدن زیاد
می شود شوق لب میگون زبوسیدن زیاد
هوش مصنوعی: میل و علاقه به نوشیدن شراب آنقدر زیاد می‌شود که شوق لب نرم و زیبا از بوسیدن را نیز افزون می‌کند.
می کند دل را پریشان شادی بی عاقبت
رخنه در دل غنچه را گردد زخندیدن زیاد
هوش مصنوعی: شادی‌های بی‌پایان باعث آشفته شدن دل می‌شود و مانند شکوفه‌ای که در دلش ترک می‌خورد، سرانجام منجر به نغمه‌های بسیار خواهد شد.
باد دستی کهربای خرمن جمعیت است
حاصل دهقان شود از تخم پاشیدن زیاد
هوش مصنوعی: باد مانند دست طبیعت است که خوشه‌های خرمن را از جمعیت و تلاش مردم جمع‌آوری می‌کند. نتیجه زحمت کشاورز و بذری که در زمین پاشیده، به خاطر تلاش و کوشش بیشتر به دست می‌آید.
نیست بعد از مرگ هم رزق حریص آسودگی
پیچ و تاب مار گردد وقت خوابیدن زیاد
هوش مصنوعی: بعد از مرگ هم، روزی کسی که به دنیا وابسته است، آرامش نخواهد داشت و در زمان خواب، مثل مار درهم می‌پیچد و مضطرب است.
می گشاید هر که چون ناخن گره از کار خلق
می شود بالیدنش پیوسته از چیدن زیاد
هوش مصنوعی: هر کس به دیگران کمک کند و مشکلات آنها را حل کند، به تدریج در زندگی خود رشد و پیشرفت خواهد داشت و موفقیتش همواره با تلاش و خدمت به دیگران بیشتر می‌شود.
منع حرص می فزون سازد که نخل تاک را
از بریدن می شود هر سال بالیدن زیاد
هوش مصنوعی: حرص و طمع بیشتر باعث می‌شود که نتوانیم از درخت نخل و تاک بهره‌برداری کنیم؛ زیرا هر سال که می‌گذرد، می‌توانند به رشد و افزایش محصول ادامه دهند.
کرد میزان در نظرها ماه کنعان را سبک
قدر گوهر گرچه می گردد زسنجیدن زیاد
هوش مصنوعی: در نگاه برخی، زیبایی و ارزش ماه کنعان کمتر از آن چیزی است که واقعاً هست. اگرچه با سنجش می‌توان به ارزش واقعی آن پی برد.
از نپرسیدن شود گر دیگران را درد بیش
بی دماغان را شود زحمت زپرسیدن زیاد
هوش مصنوعی: اگر از دیگران چیزی نپرسیم، ممکن است درد آنها بیشتر شود و اگر از افرادی که بی‌حوصله هستند سوال کنیم، برای آنها زحمت زیادی به وجود می‌آید.
نفس کجرو پا به راه راست از پیری نهشت
از عصا گردید ما را پای لغزیدن زیاد
هوش مصنوعی: انسانی که دچار انحراف شده، به دلیل سالخوردگی و ناتوانی، از راه درست منحرف می‌شود و به این خاطر، ما هم بیش از حد مستعد خطا و لغزش هستیم.
عمر کوته گردد از پاس نفس صائب دراز
می کند این رشته را بر خویش پیچیدن زیاد
هوش مصنوعی: زندگی انسان به خاطر نادرستی در رفتار و کنش‌هایش کوتاه می‌شود و او به طور مکرر به خود و رفتارهایش می‌پیچد و به مشکلاتش دامن می‌زند.