صائبغزل شمارهٔ ۲۲۷۱
تا چند آه سرد کشی ز آرزوی گنج؟
تا کی به گرد مار بگردی به بوی گنج؟
صد بار تا ز پوست نیای برون چو مار
چشم تو بی حجاب نیفتد به روی گنج
هر کس که راه رفت به منزل نمی رسد
بس راهرو که خاک شد از آرزوی گنج
نتوان به قیل و قال ز ارباب حال شد
منعم نمی شود کسی از گفتگوی گنج
لوح طلسم گنج خدایند انبیا
بی لوح زینهار مکن جستجوی گنج
قالب تهی زدیدن ویرانه کرده ای
ای وای اگر نگاه تو افتد به روی گنج
هر چند وصل گنج به کوشش نبسته است
تا ممکن است پا مکش از جستجوی گنج
در کام اژدها نروی تا هزار بار
صائب گل مراد نچینی ز روی گنج
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
تا چند آه سرد کشی ز آرزوی گنج؟
تا کی به گرد مار بگردی به بوی گنج؟
هوش مصنوعی: به چه مدت از آرزوی داشتن ثروت و گنج ناله و آه خواهی کشید؟ تا چه زمانی دور و بر مار و بوی آن بگردی به امید یافتن گنج؟
صد بار تا ز پوست نیای برون چو مار
چشم تو بی حجاب نیفتد به روی گنج
هوش مصنوعی: اگر بارها پوست را ترک کنی و از خودت جدا شوی، مانند ماری که پوستش را می‌ریزد، چشمان تو به تنهایی و بدون حجاب، نمی‌تواند به گنجینی توجه کند.
هر کس که راه رفت به منزل نمی رسد
بس راهرو که خاک شد از آرزوی گنج
هوش مصنوعی: هر کسی که در مسیر زندگی قدم می‌زند، الزاما به هدف خود نمی‌رسد. بسیاری از افرادی که در این راه تلاش کردند، در نهایت به خاطر آرزوی دستیابی به ثروت و موفقیت، ناکام مانده و به خاک سپرده شدند.
نتوان به قیل و قال ز ارباب حال شد
منعم نمی شود کسی از گفتگوی گنج
هوش مصنوعی: نمی‌توان با بحث و جنجال از حاکمان و عالمان به مقام و نعمت رسید؛ کسی نمی‌تواند از گفتگو با کسی که در دستش ثروت و گنج است، بهره‌مند شود.
لوح طلسم گنج خدایند انبیا
بی لوح زینهار مکن جستجوی گنج
هوش مصنوعی: انبیا مانند لوحی هستند که گنجینه‌های الهی را در خود دارند. بدون این راهنمایی الهی، از جستجوی گنج واقعی دوری کن و احتیاط کن.
قالب تهی زدیدن ویرانه کرده ای
ای وای اگر نگاه تو افتد به روی گنج
هوش مصنوعی: ای کاش چشمان تو به این ویرانه نیفتد، چون به یکباره خسارت بزرگی را به بار خواهد آورد. تو با نگریستن به اینجا، این بی‌نتیجه و بی‌ارزش را به گنجی با ارزش تبدیل می‌کنی.
هر چند وصل گنج به کوشش نبسته است
تا ممکن است پا مکش از جستجوی گنج
هوش مصنوعی: هرچند دستیابی به گنجینه به تلاش و کوششی وابسته نیست، اما تا زمانی که امکان دارد، از جستجوی آن دست نکش.
در کام اژدها نروی تا هزار بار
صائب گل مراد نچینی ز روی گنج
هوش مصنوعی: اگر در دام اژدها نروی و خود را در خطر نیاندازی، هرگز نمی‌توانی به آرزوها و خواسته‌های دلخواهت دست یابی و از زیبایی‌ها و نعمت‌ها بهره‌مند شوی.