گنجور

غزل شمارهٔ ۲۲

رُتبهٔ بالِ پری باشد پَرِ تیرِ ترا
شوخی چشمِ غزالان است زِهگیر ترا
می‌شود سرسبز از عمرِ ابد، آن را که کِشت
داده‌اند از چشمهٔ خضر آبِ شمشیر ترا
چرخ نتواند نگاهِ کج به مجنونِ تو کرد
شیر می‌بوسد زمین از دور، نخجیر ترا
شاهدِ گویاست بر حسنِ تمام اجزای تو
نا‌تمامی، در کفِ نقاش، تصویر ترا
وه چه سلطانی، که بر گردن عزیزِ مصر را
منّتِ زلفِ گره‌گیرست زنجیر ترا
حسنِ دوراندیش آماده‌است از خط گِردِ مشک
تا کند در منتهای حسن، تعمیر ترا
می‌شمارد گوهرِ شهوار را اشکِ یتیم
قلبِ صائب چون فریبد دیدهٔ سیر ترا؟

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

رُتبهٔ بالِ پری باشد پَرِ تیرِ ترا
شوخی چشمِ غزالان است زِهگیر ترا
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به زیبایی و لطافت پرندگان اشاره دارد و می‌گوید که پر پری، از تیرک تیر را که به صورت شوخی و بازی با چشم‌های غزالان است، بالاتر و برتر دارد. به عبارت دیگر، زیبایی و ظرافت موجودات طبیعی، همچون پرندگان و غزالان، قابل مقایسه با شوخی‌ها و بازی‌های انسانی نیست و نشان‌دهنده عظمت و شکوه خلقت است.
می‌شود سرسبز از عمرِ ابد، آن را که کِشت
داده‌اند از چشمهٔ خضر آبِ شمشیر ترا
هوش مصنوعی: کسی که از چشمهٔ ابدیت و زندگی بهره‌مند شده باشد، می‌تواند به جوانه زدن و شکوفایی برسد، با این شرط که در مسیر حق و حقیقت گام بردارد و از قدرت و دانش بهره بگیرد.
چرخ نتواند نگاهِ کج به مجنونِ تو کرد
شیر می‌بوسد زمین از دور، نخجیر ترا
هوش مصنوعی: چرخ روزگار نمی‌تواند به معشوق تو نگاه بدی داشته باشد. زمین مانند شیر، تو را از دور می‌بوسد و به تو احترام می‌گذارد.
شاهدِ گویاست بر حسنِ تمام اجزای تو
نا‌تمامی، در کفِ نقاش، تصویر ترا
هوش مصنوعی: زیبایی و جذابیت تو در هر جزئی به وضوح دیده می‌شود، اما این کمال را هنوز نتوانسته‌اند به طور کامل به تصویر بکشند. نقاشی که تو را ترسیم می‌کند، به خوبی قدرت و زیبایی تو را نشان می‌دهد، اما هیچگاه نمی‌تواند به تمامیت آن برسد.
وه چه سلطانی، که بر گردن عزیزِ مصر را
منّتِ زلفِ گره‌گیرست زنجیر ترا
هوش مصنوعی: چه پادشاهی که زلف‌های گره‌دارش مثل زنجیری بر گردن عزیز مصر آویزان شده است.
حسنِ دوراندیش آماده‌است از خط گِردِ مشک
تا کند در منتهای حسن، تعمیر ترا
هوش مصنوعی: حسنِ دوراندیش در انتظار است تا از خط دور مشک به زیبایی مطلق بپردازد و زیبایی تو را تکمیل کند.
می‌شمارد گوهرِ شهوار را اشکِ یتیم
قلبِ صائب چون فریبد دیدهٔ سیر ترا؟
هوش مصنوعی: اشک یتیم، نشان‌دهندهٔ احساسات عمیق و دردهاست و به کیفیتی شبیه به گوهر اشاره می‌کند. قلب صائب به نوعی در تلاش است تا فریبنده‌های دنیای ظاهری را زیر سوال ببرد و تأکید کند که چشم‌های سیر و پر از تجربه، چگونه می‌توانند به ظاهر زیبایی‌ها بیاندیشند، در حالی که در عمق وجود، حقیقتی تلخ جریان دارد. در واقع، این کلمات نشان‌دهندهٔ تضاد بین ظاهری زیبا و باطنی پر از اندوه هستند.

خوانش ها

غزل شمارهٔ ۲۲ به خوانش پری ساتکنی عندلیب

حاشیه ها

1401/05/11 09:08
شهرزاد موسوی

حسن دوراندیش آماده است از خط گرد مشک/ تا کند در منتهای* حسن تعمیر تو را