گنجور

غزل شمارهٔ ۱۸۹۶

از شادی جهان غم دلدار خوشترست
این است آن غمی که ز غمخوار خوشترست
با فقر خوش برآی که صد پرده خواب امن
در چشم من ز دولت بیدار خوشترست
از درد و داغ عشق دل ما گرفته نیست
گلخن برای آینه تار خوشترست
گردد سبک ز سنگ، دل نخل میوه دار
دیوانه در میانه بازار خوشترست
ارزانی خسیس بود اوج اعتبار
خار خلنده بر سر دیوار خوشترست
منصور را ملاحظه از اوج دار نیست
گلهای شوخ بر سر دستار خوشترست
در کشوری که روی دلی نیست جلوه گر
آیینه زیر پرده زنگار خوشترست
سنگ مزار اگر چه گرانجان و ناخوش است
در چشم من ز مردم بیکار خوشترست
آن را که بینش از شنوایی بود فزون
کردار اهل حال ز گفتار خوشترست
بی برگ و بی نوا نتوان دید حسن را
فصل خزان، ندیدن گلزار خوشترست
در خانه شرف بود اختر شکفته تر
خال سیه به کنج لب یار خوشترست
هر چند بهترین خوشیهاست دیدنت
از دیدنت، ندیدن اغیار خوشترست
در دام زیر خاک خطر بیشتر بود
از تار سبحه، رشته زنار خوشترست
هر رخنه ای که هست فساد زمانه را
در بزم می ز دیده هشیار خوشترست
در خاکهای نرم بود دام بیشتر
سوهان مرا ز مردم هموار خوشترست
دزدیدن نگاه، دلیل خیانت است
صائب دلیر دیدن دلدار خوشترست

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

از شادی جهان غم دلدار خوشترست
این است آن غمی که ز غمخوار خوشترست
هوش مصنوعی: غم دلدار از شادی‌های دنیا شیرین‌تر است. این غم، همان غمی است که از غم دیگران برای او تلخ‌تر است.
با فقر خوش برآی که صد پرده خواب امن
در چشم من ز دولت بیدار خوشترست
هوش مصنوعی: با فقر به خوبی کنار بیا، زیرا خواب آرامی که ناشی از ثروت باشد، در نظر من از بیداری و واقعیت زندگی بهتر است.
از درد و داغ عشق دل ما گرفته نیست
گلخن برای آینه تار خوشترست
هوش مصنوعی: دل ما از غم و درد عشق آرامی ندارد، و برای ما، داغی که در دل داریم، به جای گلخانه‌ای برای پرورش گل، آینه‌ای تیره و ناراحت‌کننده است.
گردد سبک ز سنگ، دل نخل میوه دار
دیوانه در میانه بازار خوشترست
هوش مصنوعی: وقتی سنگی سبک می‌شود، دل درخت نخل که میوه دارد، در میان بازار به طرز دل‌انگیزی درخشندۀ دیوانگی را نشان می‌دهد.
ارزانی خسیس بود اوج اعتبار
خار خلنده بر سر دیوار خوشترست
هوش مصنوعی: شخص بخیل همیشه در صحبت درباره ثروت و اعتبار خود می‌کوشد، اما در واقع ارزش او چندان زیاد نیست. در عوض، یک خار که بر روی دیواری قرار دارد، به رغم ساده بودنش، جذاب‌تر و دلپذیرتر است.
منصور را ملاحظه از اوج دار نیست
گلهای شوخ بر سر دستار خوشترست
هوش مصنوعی: منصور نمی‌تواند از بلندی‌ها ببیند، زیرا گل‌های زیبای شوخ در بالای عمامه‌اش جلوه‌گری می‌کنند.
در کشوری که روی دلی نیست جلوه گر
آیینه زیر پرده زنگار خوشترست
هوش مصنوعی: در کشوری که محبت و صمیمیت کم است، بهتر است که جلوه زیبای خود را پشت پرده‌ای از غبار و کثیفی پنهان کنیم.
سنگ مزار اگر چه گرانجان و ناخوش است
در چشم من ز مردم بیکار خوشترست
هوش مصنوعی: اگرچه سنگ قبر خیلی سنگین و ناخوشایند به نظر می‌رسد، اما برای من از زندگی بی‌هدف و بی‌معنی مردم بسیار بهتر و خوشایندتر است.
آن را که بینش از شنوایی بود فزون
کردار اهل حال ز گفتار خوشترست
هوش مصنوعی: کسی که بینش عمیق‌تری از شنیده‌ها دارد، عمل و رفتار او نسبت به دیگران ارزشمندتر از سخنان خوشایند است.
بی برگ و بی نوا نتوان دید حسن را
فصل خزان، ندیدن گلزار خوشترست
هوش مصنوعی: در فصل پاییز که همه چیز بی‌برگ و بی‌صداست، نمی‌توان زیبایی را دید. در این زمان، بهتر است که گلزار زیبا را نادیده بگیریم.
در خانه شرف بود اختر شکفته تر
خال سیه به کنج لب یار خوشترست
هوش مصنوعی: در خانه، ستاره‌ای درخشان‌تر از آنچه که در خال سیاه لب معشوق وجود دارد، به چشم می‌آید.
هر چند بهترین خوشیهاست دیدنت
از دیدنت، ندیدن اغیار خوشترست
هوش مصنوعی: دیدن تو بهترین خوشی‌هاست، اما از دیدن دیگران بهتر است که تو را نبینم.
در دام زیر خاک خطر بیشتر بود
از تار سبحه، رشته زنار خوشترست
هوش مصنوعی: در دل زمین، خطرات بیشتری نهفته است تا در تاریکی سبحه. بهتر است که به زنجیری از زیبایی و استحکام دل بسپاریم.
هر رخنه ای که هست فساد زمانه را
در بزم می ز دیده هشیار خوشترست
هوش مصنوعی: هر مشکلی که در زندگی وجود دارد، بهتر است در محفل شادمانی و با آگاهی به آن پرداخته شود تا با چشم باز و درک درست، به حل آن نائل شویم.
در خاکهای نرم بود دام بیشتر
سوهان مرا ز مردم هموار خوشترست
هوش مصنوعی: در زمین‌های نرم، دام‌های بیشتری وجود دارد و شخصیت من از برخورد با آدم‌های هموار و صاف، بیشتر تقویت می‌شود.
دزدیدن نگاه، دلیل خیانت است
صائب دلیر دیدن دلدار خوشترست
هوش مصنوعی: اگر کسی به سادگی نگاهی را بدزد، این می‌تواند نشانه‌ای از خیانت باشد، اما بهتر است که انسان دلدار را به خوبی ببیند و از دیدن او لذت ببرد.