گنجور

غزل شمارهٔ ۱۸۸۰

دستی که ریزشی نکند شاخ بی برست
نخلی که میوه ای ندهد خشک بهترست
زنهار تن به سایه بال هما مده
تا آفتابروی قناعت میسرست
از ناله مس مکن، نکند گوش اگر فلک
گل گوش هوش دارد اگر باغبان کرست
گر پاکشی به دامن خود، به ز جنت است
ور حفظ آبروی کنی، به ز کوثرست
دنیا پرست روی به عقبی نمی کند
هر هفت، پیش زشت به از هفت کشورست
در زیر پای عشق فتاده است آسمان
عشق این سواد را، تل الله اکبرست
از نعل واژگون مرو از راه زینهار
در زیر موج ریگ روان آب کوثرست
صائب کسی که گوشه عزلت گزیده است
در چشمها عزیز چو گوگرد احمرست

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دستی که ریزشی نکند شاخ بی برست
نخلی که میوه ای ندهد خشک بهترست
هوش مصنوعی: دست‌هایی که نمی‌توانند کمک یا خیر بکنند، مانند شاخه‌ای است که ثمر ندارد. بهتر است از درختی که میوه نمی‌دهد، دوری کنیم.
زنهار تن به سایه بال هما مده
تا آفتابروی قناعت میسرست
هوش مصنوعی: سعی کن به پناهگاه و حمایت دیگری تکیه نکن، زیرا تنها با رضایت و قناعت می‌توان به آرامش واقعی دست یافت.
از ناله مس مکن، نکند گوش اگر فلک
گل گوش هوش دارد اگر باغبان کرست
هوش مصنوعی: ناله و گریه از دل مس نکن؛ زیرا اگر آسمان هم گوش دارد، ممکن است باغبان ناشنوا باشد و صدای تو را نشنود.
گر پاکشی به دامن خود، به ز جنت است
ور حفظ آبروی کنی، به ز کوثرست
هوش مصنوعی: اگر خود را از گناه پاک کنی، از بهشت نیز برتر است و اگر آبروی دیگران را حفظ کنی، ارزشش از کوثر هم بیشتر است.
دنیا پرست روی به عقبی نمی کند
هر هفت، پیش زشت به از هفت کشورست
هوش مصنوعی: آدمی که به دنیا و زرق و برق آن عشق می‌ورزد، هرگز به گذشته و آنچه را که از دست داده، فکر نمی‌کند. او به جای آنکه خود را در زشتی‌های دنیا غرق کند، بهتر است به زیبایی‌های واقعی عالم بپردازد.
در زیر پای عشق فتاده است آسمان
عشق این سواد را، تل الله اکبرست
هوش مصنوعی: زیر پای عشق، آسمان به رنگی تیره و سنگین افتاده است و این نشانه‌ای از بزرگی و عظمت عشق است.
از نعل واژگون مرو از راه زینهار
در زیر موج ریگ روان آب کوثرست
هوش مصنوعی: از راهی که نعل واژگون وجود دارد، نرو؛ زیرا در زیر موج‌های ریگ، آب کوثر وجود دارد.
صائب کسی که گوشه عزلت گزیده است
در چشمها عزیز چو گوگرد احمرست
هوش مصنوعی: کسی که در گوشه عزلت و تنهایی زندگی می‌کند، در چشم‌ها و دل‌ها ارزش و احترام خاصی دارد، مانند گوگردی که به رنگ قرمز درآمده و نادر است.