گنجور

غزل شمارهٔ ۱۸۷۱

آن خال لب ستاره صبح قیامت است
عمر دوباره سایه آن سرو قامت است
آنجا که آفتاب حوادث شود بلند
در ابر می گریز که حصن سلامت است
بر قدر محنت است اگر پله ثواب
ما را ثواب کعبه ز سنگ ملامت است
ما را امید کام دل از زلف یار نیست
گر می دهد به ما دل ما را، کرامت است
این تخم توبه ای که تو در خاک کرده ای
موقوف آبیاری اشک ندامت است
هر شاخ گل که جلوه درین باغ می کند
از خاک برگرفته آن سروقامت است
خاکت به سر، که چوب عصا در ره طلب
یک گام پیشتر ز تو در استقامت است
صائب جواب آن غزل است این که گفته اند
مصحف سفید گشت، نشان قیامت است

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آن خال لب ستاره صبح قیامت است
عمر دوباره سایه آن سرو قامت است
هوش مصنوعی: آن خال لب مانند ستاره‌ای در صبح قیامت است و عنصر حیات دوباره‌ای را به وجود می‌آورد که به نوعی به سایه آن سرو زیبا مربوط می‌شود.
آنجا که آفتاب حوادث شود بلند
در ابر می گریز که حصن سلامت است
هوش مصنوعی: هر جا که مشکلات و چالش‌ها شدت بگیرد، بهتر است از آنجا دوری کنی و به مکانی امن پناه ببری که از گزند آسیب‌ها در امان باشی.
بر قدر محنت است اگر پله ثواب
ما را ثواب کعبه ز سنگ ملامت است
هوش مصنوعی: به اندازه‌ی زحمتی که می‌کشیم، پاداش ما هم بزرگ خواهد بود؛ اما اگر دچار ملامت و سرزنش شویم، آن پاداش نیز ارزش کعبه را نخواهد داشت.
ما را امید کام دل از زلف یار نیست
گر می دهد به ما دل ما را، کرامت است
هوش مصنوعی: امید ما به برآورده شدن آرزوهایمان از زیبایی‌های یار نیست. اگر یار بخواهد دل ما را به ما ببخشد، این یک عمل مِهر و کرامت از او خواهد بود.
این تخم توبه ای که تو در خاک کرده ای
موقوف آبیاری اشک ندامت است
هوش مصنوعی: این توبه‌ای که تو در دل خود کاشته‌ای، نیاز به آبیاری با اشک‌های پشیمانی دارد تا رشد کند و ثمربخش باشد.
هر شاخ گل که جلوه درین باغ می کند
از خاک برگرفته آن سروقامت است
هوش مصنوعی: هر گل که در این باغ شکفته می‌شود، از خاکی که آن را پرورش داده، به وجود آمده است و نشانه‌ای از زیبایی و قامت بلند است.
خاکت به سر، که چوب عصا در ره طلب
یک گام پیشتر ز تو در استقامت است
هوش مصنوعی: به خاطر خاکی که بر سرت نشسته، باید بدانیم که وسیله‌ای مانند چوب عصا در مسیر جستجو، یک قدم جلوتر از تو است و استقامت بیشتری دارد.
صائب جواب آن غزل است این که گفته اند
مصحف سفید گشت، نشان قیامت است
هوش مصنوعی: در این بیت به این موضوع اشاره می‌شود که وقتی نوشته‌ها و کلام‌های ما به چشم نیایند و محو شوند، نشانه‌ای از فرا رسیدن روز قیامت است. به نوعی می‌توان گفت که زمان رسیدن به حقیقت و بازگشت به واقعیت نزدیک شده است.