غزل شمارهٔ ۱۸۶۸
باد بهار سلسله جنبان صحبت است
موج شراب دام پریزاد عشرت است
هر شاخ گل که خم شود از باد نوبهار
بی چشم زخم، صیقل زنگ کدورت است
هر نرگسی به حال ز پا اوفتادگان
از روی لطف، گوشه چشم مروت است
هر برگ لاله ای لب لعلی است خونچکان
هر شبنمی ستاره صبح سعادت است
از جوش لاله هر رگ سنگی به کوهسار
پر خون چو نبض جوهر تیغ شهادت است
چون غنچه در بهار، گریبان عیش را
از کف مده که گوشه دامان فرصت است
از هر کنار نغمه سرایان بوستان
فریاد می کنند که صحبت غنیمت است
در رهگذار صرصر غم، بر چراغ عشق
هر برگ تاک سایه دست حمایت است
تکلیف توبه هر که در ایام گل کند
خونش به خاک ریز که از اهل بدعت است
در موسمی که می ز هوا می توان رساند
صائب چه وقت خلوت و هنگام عزلت است
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
باد بهار سلسله جنبان صحبت است
موج شراب دام پریزاد عشرت است
هوش مصنوعی: باد بهاری به عنوان نیرویی شادابکننده، محافل گفتگو را به حرکت در میآورد و لذت نوشیدن شراب و شادی را به فضای زندگی هدیه میدهد.
هر شاخ گل که خم شود از باد نوبهار
بی چشم زخم، صیقل زنگ کدورت است
هوش مصنوعی: هر شاخ گلی که در اثر باد بهاری خم شود، بدون اینکه چشم زخم و آسیب ببیند، نشاندهنده پاکسازی و رفع کدورتهاست.
هر نرگسی به حال ز پا اوفتادگان
از روی لطف، گوشه چشم مروت است
هوش مصنوعی: هر نرگسی که به حال افرادی که در وضعیت سختی به سر میبرند، دقت میکند و از روی محبت به آنها نگاهی میاندازد، نشاندهندهی نوعی از بزرگواری و مهربانی است.
هر برگ لاله ای لب لعلی است خونچکان
هر شبنمی ستاره صبح سعادت است
هوش مصنوعی: هر برگ لالهای مانند لب زیبایی است و هر قطره شبنم به مانند ستارهای است که صبح را روشن و خوشبختی را به ارمغان میآورد.
از جوش لاله هر رگ سنگی به کوهسار
پر خون چو نبض جوهر تیغ شهادت است
هوش مصنوعی: از جوشیدن گل لاله، رگهایی مانند سنگ در کوهها با خون پر شدهاند، گویی نبض و جوش دستگاهی است که نشاندهندهی زخم و شهادت است.
چون غنچه در بهار، گریبان عیش را
از کف مده که گوشه دامان فرصت است
هوش مصنوعی: در فصل بهار مانند غنچه، لحظات خوش را از دست نده که این زمان سرشار از فرصتهاست.
از هر کنار نغمه سرایان بوستان
فریاد می کنند که صحبت غنیمت است
هوش مصنوعی: در هر گوشهای، آوازخوانان باغ فریاد میزنند که وقت گفتگو و معاشرت ارزشمند است.
در رهگذار صرصر غم، بر چراغ عشق
هر برگ تاک سایه دست حمایت است
هوش مصنوعی: در مسیری که موانع و مشکلات زیادی وجود دارد، عشق مانند چراغی میدرخشد و از هر برگ تاک به نوعی حمایت میشود.
تکلیف توبه هر که در ایام گل کند
خونش به خاک ریز که از اهل بدعت است
هوش مصنوعی: هر کسی که در روزگار خوشی و جوانی از راه راست منحرف شود و به گناه بیفتد، باید بداند که او از دسته کسانی است که به اصول و اعتقادات نادرست پا میگذارند.
در موسمی که می ز هوا می توان رساند
صائب چه وقت خلوت و هنگام عزلت است
هوش مصنوعی: در وقتی که از نظر روحی و هوایی مناسب است، میتوان به خوبی فهمید که چه زمانی باید تنها بود و به دور از هیاهو.

صائب