گنجور

غزل شمارهٔ ۱۷۲۳

بلند نام نگردد کسی که در وطن است
ز نقش ساده بود تا عقیق در یمن است
اگر چه دارد خسرو طلای دست افشار
تصرف دل شیرین به دست کوهکن است
ز مرگ، مرده دلان از طلب فرو مانند
وگرنه جامه احرام اهل دل کفن است
اگر ز چشم غلط بین نقاب بردارند
زلال خضر نهان در سیاهی سخن است
مشو به مرتبه پست از سخن قانع
که طول عمر به قدر بلندی سخن است
یکی است معنی اگر لفظ بی شمار بود
یکی است یوسف اگر صد هزار پیرهن است
یکی هزار شد از خط صفای او صائب
اگر چه سبزه بیگانه دشمن چمن است

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بلند نام نگردد کسی که در وطن است
ز نقش ساده بود تا عقیق در یمن است
هوش مصنوعی: هیچ کس در وطن خود نمی‌تواند به شهرت و نام بلند برسد، چون همان‌طور که عقیق در یمن ارزش و زیبایی خاصی دارد، انتظارات و ویژگی‌های خاصی نیز برای شناخته شدن وجود دارد.
اگر چه دارد خسرو طلای دست افشار
تصرف دل شیرین به دست کوهکن است
هوش مصنوعی: با اینکه خسرو دارای طلا و ثروت فراوان است، اما این قدرت و توانایی که دل شیرین را به دست بیاورد، تنها در اختیار کوهکن است.
ز مرگ، مرده دلان از طلب فرو مانند
وگرنه جامه احرام اهل دل کفن است
هوش مصنوعی: مردم دل‌مرده و ناامید، از جستجوی حقیقت و معنای زندگی بی‌خبرند، در حالی که برای کسانی که به درک عمیق‌تری رسیده‌اند، لباس احرام به نوعی نماد آمادگی برای سفر به سوی حقیقت و رهایی از قید و بندهای دنیا به حساب می‌آید.
اگر ز چشم غلط بین نقاب بردارند
زلال خضر نهان در سیاهی سخن است
هوش مصنوعی: اگر از چشمی که همه چیز را نادرست می‌بیند پرده‌ای برندارند، زیبایی و حقیقتی که در سیاهی پنهان است، قابل دسترسی نخواهد بود.
مشو به مرتبه پست از سخن قانع
که طول عمر به قدر بلندی سخن است
هوش مصنوعی: در زندگی به دلیل داشتن افکار و سخنان بی‌ارزش و سطح پایین، خودت را به جایگاه پایین نرسان. زندگی و عمر طولانی به اندازه‌ی عمق و کیفیت سخنان و اندیشه‌های تو ارزش دارد.
یکی است معنی اگر لفظ بی شمار بود
یکی است یوسف اگر صد هزار پیرهن است
هوش مصنوعی: معنی آن این است که حقیقت یا واقعیت اصلی یکی است، حتی اگر نام‌ها یا شکل‌ها بسیار زیاد باشند. مانند یوسف که اگرچه لباس‌های زیادی دارد، اما خود او هنوز همان یوسف واحد و اصلی است.
یکی هزار شد از خط صفای او صائب
اگر چه سبزه بیگانه دشمن چمن است
هوش مصنوعی: یک نفر به خاطر زیبایی و صفای وجود او به هزار نفر ارزش دارد، حتی اگر علف‌های هرز و بیگانه به عنوان دشمن باغ شناخته شوند.